İçindekiler

Longevity; uzun ve sağlıklı bir yaşama sahip olmak için gereken fiziksel, mental ve sosyal sağlık çözümlerin kişinin hayatına katılması ile oluşturulan planın tümünü tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. 

Longevity sözcüğünün kökeni Latince longaevitās kelimesinden gelen gelir. Longus (uzun) ve aevum (yaş) kelimeleri birleştiğinde ise uzun süre yaşayan kişi anlamına anlamına gelir.

Peki longevity’de bahsi geçen uzun yaşam hedefi üzerinde neler etkilidir? Uzun ve sağlıklı yaşam, kişinin içinde yaşadığı coğrafya, genetik faktörler, sağlık hizmetlerine erişim gibi yaşam koşullarıyla doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenle uzun yaşama hedefi, içinde yaşanılan toplumun ortalama yaşam süresine göre belirlenir. 

Biyologlar Longevity’yi, ideal koşullar altında beklenen ortalama yaşam süresi olarak da tanımlarlar. İdeal koşullar tanımlaması ise çok geniş bir kavramı ifade eder. Bu nedenle longevity kavramının unsurları olan doğru miktarda ve türde egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyetle beslenmek, bazı takviyeler almak gibi uygulamalar hakkında çok sayıda araştırma yapılmaya devam ediliyor. 

Longevity ile Yaşam Süresi Uzayacak

Son yüzyılda ortalama insan ömrü ciddi bir oranda artış gösterdi. Bunun en önemli nedenlerinden biri ise tıp alanındaki gelişmelerin sayesinde can kaybına neden olan önemli hastalıkların büyük bölümünün ortadan kalkmasıdır. 

Uzun ömür sürelerini biraz da istatistiki bilgi ile destekleyelim. 1900’lü yıllarda doğan bir kişi yaklaşık olarak 50 yıl yaşardı. Bugün geldiğimiz noktada ise Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ortalama yaşam beklentisi yaklaşık 79 yıldır. Bu rakam kadınlar için 81 yıl ve erkekler için 76 yıldır. Bazı ülkelerde ise ortalama yaşam beklentisi bu rakamların da üzerindedir. 

ABD’deki Pew Araştırma Merkezi'ne göre, 100 yaş ve üzeri Amerikalıların sayısının önümüzdeki 30 yıl içinde dört kattan fazla artması bekleniyor. ABD Nüfus Bürosu'na göre ise 2024'te 100’lü yaşlarını görecek kişi sayısı 101.000 civarında olacak. 2054 yılında ise bu sayının 442.000'e çıkacağı öngörülüyor.

Araştırma merkezine göre, şu anda ABD'deki 100 yaş üstü kişiler nüfusun yalnızca yüzde 0,03'ünü oluşturuyor ve 2054 yılında bu oranın yüzde 0,1'e ulaşması bekleniyor. 

Daha iyi ilaçlar ve daha az sigara içmek gibi çeşitli etkenler sayesinde artık daha uzun yaşıyoruz. Bir kişinin yaşam beklentisi genetik, konum, cinsiyet ve egzersiz de dahil olmak üzere yaşam tarzı gibi şeylere bağlıdır.

Bu da gösteriyor ki; insanlığın gelecekteki longevity ve uzun yaşam süreci, sağlıklı bir diyet ve egzersiz sayesinde daha da artacaktır. Bu nedenle hepimizin uzun vadeli bir longevity planı oluşturması çok önemlidir.

Longevity’yi Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Bu soruyu duyan hemen herkesin aklına yanıt olarak öncelikle “genlerimiz” yanıtı gelir. Oysa genetik faktörlerin longevity üzerindeki etkisi yüzde 30 seviyelerindedir. Öte yandan APOE, FOXO3 ve CETP genleri de dahil olmak üzere birkaç gendeki varyasyonların uzun ömürle ilişkilendirildiği düşünülüyor. Longevity üzerinde etkili olan yüzde 70’lik kalan kısım ise davranışlarınız, yaşam biçiminiz, alışkanlıklarınız, tutumunuz ve biraz da şans faktörü ile ilgilidir. 

Yaşam süresinin uzun ve sağlıklı olması için bugüne kadar pek çok yöntem duymuşsunuzdur. Bu yöntemlerin büyük kısmı henüz insan üzerinde yapılan çalışmalarla desteklenerek kanıtlanmamıştır. Longevity kavramı ile örtüşen uzun yaşamanın kanıtlanmış tek sırrı; bütüncül bir anlayışla fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden sağlıklı bir hayat yaşamaktır.

Longevity Planı Nasıl Oluşturulur?

Bir longevity planı oluşturmak için çok yönlü bir sağlık planlaması yapmalısınız. Bu plan; fiziksel sağlık, mental sağlık, sağlıklı beslenme ve sosyal yaşam odaklı olmalıdır.
İşte longevity planı oluşturmanıza yardımcı olacak öneriler…

Yaşınız Kaç Olursa Olsun Düzenli Egzersiz Yapın

Araştırmalara göre orta düzeyde düzenli egzersiz yapmak sağlığınıza katkıda bulunmanın yanı sıra Longevity üzerinde epigenetik etkisiyle DNA faktörünüzü bile geliştirebilir. Bunun için yaşınız ne olursa olsun, sağlık koşullarınıza uygun bir egzersiz programı yapmalısınız. 

JAMA Network Open dergisinde yayınlanan bir araştırma, egzersizin faydalarından yararlanmak için yaş sınırının olmadığını ortaya koydu. 13 yıl boyunca koşu bandında test edilen 122 bin kişinin takibiyle yapılan araştırmada, hareketsiz insanların düzenli egzersiz yapanlara göre hayatını erken yaşlarda kaybetme ihtimallerinin yaklaşık dört kat daha fazla olduğu tespit edildi.

Egzersiz yapan kişiler, yapmayanlara göre ortalama olarak daha uzun yaşarlar. Çünkü düzenli egzersiz yapmak; kalp hastalığı, felç, diyabet, bazı kanser türleri ve depresyona yakalanma riskinizi azaltır. Bu nedenle haftada yaklaşık 2,5 saatlik orta düzeyde egzersize mutlaka zaman ayırın.  

Longevity İçin Beslenmenize Dikkat Edin

Sebze ağırlıklı beslenmek longevity açısından önemli bir etkendir. Sağlıklı ve uzun bir yaşam için uygulayabileceğiniz diyetleri biraz incelediğinizde, hemen hepsinin temelinde daha fazla sebze tüketildiğini göreceksiniz. 

Bunu iki örnekle destekleyelim. Longevity ve uzun yaşam denildiğinde akla ilk gelen ülkelerden biri Japonya’dır. Okinawa halkı uzun yıllar boyunca dünyadaki diğer tüm bölgelerden daha uzun bir yaşam süresine sahipti. Bunun nedeni ise beslenme şekilleriydi. Bölgede yeşil ve sarı sebzeler açısından zengin, kalorisi düşük besinler tercih ediliyordu. Bazı Okinawalılar bir alışkanlık olarak tabaklarındaki yemeğin sadece yüzde 80'ini bitirirdi. Yani sofradan doymadan kalkmayı tercih ediyorlardı. Genç nesillerin bu geleneksel beslenme biçimini bırakmasıyla longevity temelli beslenme koşulları ortadan kalktığı için uzun ömür yaşayanların sayısı da azaldı.

Longevity açısından Akdeniz diyetinin de etkisi büyük. Akdeniz diyeti meyve, sebze, tam tahıllar, zeytinyağı ve balık açısından zengindir. Bu tarz bir beslenme biçimi; obezite, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve diyabete yakalanma riskinizi azaltır.

Kaliteli ve Düzenli Uykuya Önem Verin

Yeterli süreler boyunca kaliteli uyumak; obezite, diyabet, kalp hastalığı ve ruh sağlığı sorunları yaşama riskinizi azaltabilir. Yeterli ve kaliteli bir uyku, hastalıkları daha rahat atlatmanızı da sağlar. Öte yandan az uyumak sağlığınıza zarar verebilir. Geceleri 5 saatten az uyumak erken can kaybı ihtimalini artırabilir. Çoğu insan, günde 7-9 saat uyuduğunda kendini en iyi hisseder. Bu nedenle yeterli süredeki kaliteli uyku, longevity açısından hayati önemdedir.

Öğlen Uykusu ve Longevity

Dünyanın birçok yerinde siesta olarak bilinen öğlen uykusuna büyük bir önem verilir. Öğlenleri kısa bir şekerleme yapmanın daha uzun yaşamanıza yardımcı olabileceğine dair bilimsel kanıtlar da var. Bir çalışmaya göre düzenli şekerleme yapanların kalp hastalığından hayatını kaybetme olasılığı diğerlerine göre yüzde 37 oranında daha düşük. Araştırmacılara göre öğlen şekerlemeleri stres hormonlarını da düşürerek kalbinize yardımcı olabilir.

Longevity İçin İdeal Kilonuzu Koruyun

İdeal kilonuzu koruyarak, diyabet ve kalp hastalıklarına ve diğer birçok hastalığa yakalanma ihtimalinizi azaltabileceğinizi biliyor muydunuz? Özellikle göbek bölgesindeki yağların fazla olması insan sağlığını kötü etkiler. Göbek yağlarından kurtulmak için beslenmenizde lifli besinlere daha fazla yer verin ve düzenli egzersiz yapmayı ihmal etmeyin.

Stresinizi Yönetin

İnsan hayatını stresten tamamen arındırmak mümkün değildir. Buna karşın yaşadığınız stresi sağlığınıza zarar vermeyecek bir seviyeye düşürmek sizin elinizde. Bunun için yapmanız gereken tek şey stresi kontrol etmenin yollarını öğrenmek. Stresi yönetmenin longevity’ye olan katkılarını önemseyin ve yoga, meditasyon veya derin nefes tekniklerini deneyin. Bu tekniklerden birini her gün birkaç dakika uygulamak bile hayatınızı kolaylaştırabilir. Unutmayın ki stres sizi aşırı yeme veya sigara içme gibi sağlıksız davranışlara itebilir.

Maneviyat İhtiyacınızı Giderin

İnanç, birçok insan için doğal bir ihtiyaçtır. Yapılan araştırmalara göre dini törenlere katılan kişiler katılmayanlara göre daha uzun yaşama eğilimindedir. 65 yaş üstü kişiler üzerinde yapılan 12 yıllık bir çalışmada, haftada bir kereden fazla dini törenlere katılanlarda, katılmayan yaşıtlarına göre daha yüksek seviyelerde bağışıklık sistemi proteini olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan birlikte ibadet eden kişiler arasında gelişen güçlü sosyal ağ, ruh sağlığınızın ve dolaylı olarak genel sağlığınızın iyileşmesine katkıda bulunabilir.

Öfkenizi Kontrol Edin Bağışlayıcı Olun

Öfke ve kin tutmanın sadece ruh sağlığı değil genel sağlık üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Öfkeyi ve kini bir kenara bırakarak sağlığınıza ciddi şekilde katkıda bulunabilirsiniz. Kronik öfkenin; kalp hastalığı, felç, akciğer sağlığı ve diğer sorunlarla bağlantılı oluğunu unutmayın. Affetmek; kaygı seviyenizi düşürür, kan basıncınızın normal seviyelere inmesini sağlar. Tüm bu olumlu etkiler ise longevity yolculuğunuzda sizi daha güçlü kılar.

Arkadaş Edinin ve Sosyalleşin

Arkadaşlık duygusu daha uzun yaşamanıza yardımcı olabilir. Birçok araştırma güçlü sosyal bağlar ve daha uzun bir yaşam arasında net bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Bu yüzden arkadaşlarınızla düzenli olarak görüşmeyi ihmal etmeyin. Öte yandan arkadaşlıkların iki kişi arasında etkileşim ve dönüşüme neden olduğunu unutmayın ve sağlıklı yaşam tarzına sahip arkadaşlar edinmeye çabalayın. Mesela sağlıksız beslenen bir arkadaş sizin de sağlıksız beslenme ihtimalinizi artırabilir. Araştırmalara göre sadece üç sosyal bağa sahip olmak bile erken can kaybı riskini yüzde 200'den fazla azaltabilir. 

Doğru Olanın Peşinde Koşun

80 yıllık bir çalışmaya göre ayrıntılara dikkat eden, her şeyi enine boyuna düşünen ve doğru olanı yapmaya çalışan insanlar bu şekilde yaşamayan insanlara göre daha uzun yaşıyor. Bu tip insanlar longevity’ye ciddi katkıda bulunacak şekilde sağlıklarını önemsiyorlar. Yine bu kişiler; daha güçlü ilişkiler kurabiliyor ve daha iyi bir kariyere doğru ilerlemelerini sağlayan seçimler yapıyorlar.

Alkol ve Sigara Tüketmeyin

Çok fazla alkol tüketmenin insan sağlığına ciddi zararları vardır. Alkol tüketimi göbek yağlanmasına, kan basıncının yükselmesine ve daha birçok sağlık sorununa neden olabilir. Eğer alkolü bırakmak istemiyorsanız en azından içtiğiniz alkol miktarını mutlaka sınırlandırın.

Longevity açısından en sağlıksız etkenlerden biri de sigara ve diğer tüm tütün türevlerinin kullanımıdır. İngiltere’de yapılan araştırmaya göre 30 yaşında sigara bırakmak bile size on yıl fazladan ömür kazandırabilir. 40, 50 veya 60 yaşları da sigarayı bırakmak için geç değil. Bu yaşlarda sigarayı bırakmak ömrünüzü sırasıyla 9, 6 ve 3 yıl uzatabilir.  

Hayata Dair Bir Amacınız Olsun

Hayata dair amacı olan insanlar, farkında olmasalar da hayata tutunmaya devam ederler. Mesela hobileriniz ve sevdiğiniz aktiviteler hayatınızı uzatabilir. Japon araştırmacılar, güçlü bir amaç duygusuna sahip erkeklerin felç, kalp hastalığı veya diğer nedenlerden hayatlarını kaybetme olasılıklarının güçlü amacı olmayanlara göre daha düşük olduğunu buldu. Hayatta ne şekilde ilerleyeceğini, neler yaptığını ve yapacağını bilen insanların Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalleri de daha düşüktür.

Yaşadığınız Bölge Sağlıklı Olsun

Çevre, uzun ömürlülükte önemli bir rol oynar. Longevity’yi etkileyen çevresel faktörlerden biri de hava kalitesidir. Covid 19 karantinası sırasında, araçlardan ve endüstriyel şirketlerden kaynaklanan hava kirliliğinin azalması sayesinde Avrupa'daki can kaybı oranının azaldığını biliyor muydunuz? Yaşadığınız çevre ve longevity arasındaki bir diğer bağ ise yüksek rakımlı yerlerde yaşamaktır.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!