İçindekiler

Bütünsel sağlık yalnızca hastalıkların çeşitli semptomlarına odaklanmayıp kişileri bütünsel olarak ele alıp bireylerin en iyi versiyonunda olmalarını sağlamayı hedefler. 

Bütünsel sağlık; sağlığın fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ruhsal bileşenlerini aynı anda ele alan bir sağlık yaklaşımıdır.

Dünya Sağlık Örgütü 1948 senesinde sağlık tanımını şu şekilde yapmıştır:

“Sağlık yalnızca hastalık veya sakatlıkların olmaması durumu değil, fiziksel, sosyal ve ruhsal yönden tam bir iyilik halidir. Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi bağlamında sağlık, soyut bir durumdan çok fonksiyonel terimlerle anlatılabilen bir sonuca ulaşma aracı olarak, insanların bireysel, sosyal ve ekonomik olarak verimli bir yaşam sürmesine izin veren bir kaynak olarak düşünülmektedir. Sağlık, sosyal ve kişisel kaynakları ve fiziksel kapasiteyi öne çıkaran pozitif bir kavramdır.”

Ottowa Sözleşmesi sağlığı, insan haklarından biri olarak ele almaktadır. Bu bağlamda bireyin bütün ihtiyaçlarına odaklanmak; fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal yaşantılarını bir bütün olarak tanımak amacıyla bütünsel bir sağlık anlayışı geliştirilmiştir. Bütünsel sağlık olarak Türkçeye çevrilen holistic health de yalnızca hastalıkların çeşitli semptomlarına odaklanmayıp kişileri bütünsel bir anlayışla tedavi etmeyi ve sağlıklı tutmayı hedefler. 

Bütünsel sağlık kavramı, parçaların birbiriyle bağlantılı olduğu ve ayrı ayrı değerlendirilmemesi gerektiği anlamına gelen ‘holistic’ kelimesinden gelmektedir ve bu kelime “tam, bütün” anlamına sahip Yunanca ‘holo’ kelimesinden türetilmiştir. Buna göre bütünsel sağlıkta fiziksel sağlığımızın yanı sıra zihinsel sağlığa dair unsurlar da değerlendirmeye katılmalı ve sürdürülebilir sağlıklı bir yaşam hedeflenmelidir. Bütünsel sağlık yaklaşımı beslenme, fiziksel aktivite, meditasyon, terapi, alternatif tıp uygulamaları gibi farklı alanlarda kişileri bir bütün olarak desteklemeyi amaçlamaktadır. 

Bütünsel Sağlıkta Refah ve İyilik Hali Yaklaşımı

Bütünsel sağlık; insan sağlığını değerlendirirken refahı çok boyutlu olarak ele alır. 

Bu yaklaşımda bireyler; 

  • Fiziksel, 
  • Zihinsel,
  • Duygusal,
  • Sosyal,
  • Entelektüel 
  • ve ruhsal olarak değerlendirilir. 

Bütünsel sağlık yaklaşımında kişi, refah odaklı yaşam tarzı seçimleri de dahil olmak üzere sağlık kararlarında ve iyileşme süreçlerinde aktif bir katılımcı olarak yer alır. Sağlığa yönelik bütünsel yaklaşımların bir kısmı daha yüksek refah seviyelerine ulaşmaya ve hastalıkları önlemeye yardımcı olan eski şifa geleneklerinden türetilmiştir. Bu yaklaşımda modern tıp tedavisi ve modern tıp korunma yöntemlerine; geleneksel tedavi yöntemleri, meditasyon ve alternatif tıp gibi farklı unsurlar da eklenebilir.

Bütünsel Sağlık Yönetimi Nasıl Yapılır?

Çeşitli bütünsel sağlık yaklaşımlarında; geleneksel tıbbi sistemler, zihin-beden-ruh müdahaleleri, manipülatif ve beden temelli yaklaşımlar, biyolojik kökenli terapiler ve enerji terapileri kullanılır. Bu yaklaşımların çoğu, sağlığa bütünsel ve entegre bir bakış katmak için birbirleriyle, modern tıpla ve geleneksel tıp çözümleriyle beraber kullanılır. Farklı merkezlerde çeşitli bütünsel sağlık yaklaşımları söz konusu iken; modern tıbbı temel alan diğer yöntemlerden fayda görülüyorsa yararlanılan yaklaşımlar daha uygulanabilir, sürdürülebilir yaklaşımlardır. Bütünsel sağlık yaklaşımında yapılan aktivitelerde; hareket, dans, şarkı söyleme, belirli sözcükleri beraber söyleme, ses ve titreşim, davul çalma, dua, meditasyon, farkındalık ve dokunma gibi yöntemler bulunur. 

Akupunktur, akupresür, biyolojik geri bildirim, masaj terapisi, kiropraktörler, manuel terapi, natüropatik uygulamalar, meditasyon, rehberli imgeleme, yoga, terapötik dokunuş, Reiki ve diğer enerji terapileri, ayurveda da bütünsel sağlık kavramında kullanılan yöntemlerdir. 

Bütünsel Sağlık Uygulamalarının 5 Odak Noktası

Bütünsel sağlık yaklaşımında beden, zihin sağlığı, ruh sağlığı, insani ilişkiler, kültürel etkenler ve çevre olarak özetleyebileceğimiz 5 odak noktası bulunur. Bütünsel sağlık uygulayıcıları bu kapsamda şu sorulara yanıt arayarak çözümler sunar…

  • Beden: Vücudun beslenme, uyku, egzersiz ve gençleşme ihtiyaçları nelerdir? Fiziksel ağrının altında yatan nedenler nelerdir ve ağrıyı iyileştirmek veya ağrıyla yaşamak için hangi adımlar atılabilir?
  • Zihin: Zihnin uyarılma, merak, hayret ve yaratıcılık için ihtiyaçları nelerdir? Duygularımız bizlere hangi bilgileri ve dersleri verir? Zihin ve ruhun somut açıklaması tam olarak nedir? Başkaları ve çevre ile olan ilişkilerimiz bütünsel sağlığımızı nasıl etkiler?
  • Ruh: Hangi uygulamalar ve ritüeller bizi kendimizden daha büyük bir şeye bağlar? İlahi olanla, doğayla, atalarımızla, derin amaç ve farklı anlam kaynaklarıyla nasıl bağlantı kurabiliriz?
  • İnsani İlişkiler: Kişi başkalarına nasıl bağlanır? Akraba, arkadaş, sevdiklerimiz, komşularımız ve yabancılarla kurulan ilişkiler hangi yollarla güçlendirilebilir, yenilenebilir ve onarılabilir? Kişi yaşamı boyunca başkalarına cömert bir şekilde nasıl zaman ve ilgi gösterebilir? İlişkilerde sağlıklı sınırlar nasıl çizebilir ve içerisinde yaşadığımız toplum nasıl geliştirebilir? 
  • Kültür: Kişinin kültürel mirası nedir? Sanat, performanslar, törenler, el sanatları ve yaşam biçimleri de dahil olmak üzere hangi değerler ve gelenekleri bugüne taşımak ve gelecek için korumamız gerekir? Kişinin kültürel mirası ona sağlıklı ve iyi yaşamak hakkında neler öğretebilir?
  • Çevre: Yaşadığımız coğrafyanın farkında mıyız? Yaşadığımız yerin kendine has coğrafi yapısı, bitkisel özellikleri ve çevremizdeki habitat nasıldır? Yaşadığınız yer zamanla nasıl değişti? Bu yerin tarihi geçmişi hakkında neler biliyoruz? Bulunduğumuz coğrafya ve ortam sağlığımızı nasıl etkiliyor? Bu ortamın sağlıklı olması için nelere ihtiyacımız var?

Bütünsel Sağlık Anlayışının Farkı Nedir?

Bütünsel sağlık anlayışı kişilerin sağlığını daha geniş bir çerçevede değerlendirir. Bu amaç doğrultusunda bütünsel sağlık, modern tıbbın imkanlarına kendi bakış açısını da ekleyerek ilerler.

Böylece kişilerin sağlık yolculuklarına destek olmak için doktorlar, ruh sağlığı uzmanları, beslenme uzmanları ve geleneksel sağlık çözümlerinden yararlanır. 

Bütünsel Sağlıkta Uygulanan Kültürel Gelenekler

Birçok bütünsel sağlık uygulayıcısı belirli kültürel geleneklere dayanır. Bunlar arasında Çin tıbbı, Ayurveda, yerli şifa ve yüzyıllar öncesine dayanan diğer şifa biçimleri bulunur. Bütünsel sağlık anlayışı ağrıyı ve hastalıkların neden olduğu diğer semptomları hafifletmenin yanı sıra zengin kültürel kaynakları kullanarak ruhsal yenilenmeye de katkıda bulunur. 

Bütünsel Sağlık ve Sağlıklı Beslenme

Sağlıklı beslenme, bütünsel sağlığın önemli bir parçasıdır. Dengeli ve çeşitli bir beslenme programını takip etmenin önemi bütünsel sağlıkta özellikle vurgulanır. Organik, tam tahıl, sebze, meyve ve sağlıklı yağlar gibi gıdaların tüketimi önerilir. Bununla birlikte rafine şekerden, gazlı içeceklerden, hazır gıdalardan, sigara tüketiminden uzak durmanız tavsiye edilir. 

Bütünsel Sağlık ve Fiziksel Aktivite

Beslenme dışında fiziksel aktivite de bütünsel sağlık yaklaşımının önemli bir parçasıdır. Kardiyo, ağırlık çalışmaları, yoga, pilates ve hatta nefes egzersizleri fiziksel ve zihinsel sağlığın korunmasına yardımcı olur. Stres yönetimi için başvurulan bir diğer yöntem de mindfullnes egzersizleridir. Düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı bir diyeti benimsemek sağlığınızı korumanıza yardımcı olarak olası risklere karşı beden ve zihninizi korumayı amaçlar. 

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!