Gebelik Kolestazı Nedir? Gebelik Kolestazı İçin Diyet

Gebelik Kolestazı, özellikle gebeliğin son aylarında ellerde ve ayaklarda şiddetli kaşıntıya yol açabilen bir karaciğer rahatsızlığıdır.

Gebelik, kadınların fiziksel ve psikolojik olarak birçok değişim geçirdiği bir dönemdir. Bu değişimler çoğu zaman anne için rahatsız edici ve riskli olabilir. Bu riskleri azaltmak ve iyi bir hamilelik geçirmek için anne adaylarının gebeliğin getirdiği kısa dönemli dönüşümleri iyi bilmesi gerekmektedir. Gebelik kolestazı da bunlardan biridir.

Gebelik Kolestazı Nedir?

Gebelik Kolestazı, özellikle gebeliğin son aylarında ellerde ve ayaklarda şiddetli kaşıntıya yol açabilen bir karaciğer rahatsızlığıdır. Karaciğer tarafından üretilen ve safra kesesinde depolanan safranın salgılanmasının engellenmesi ile ortaya çıkar. Gebelikte daha sık rastlanmasının sebebi, bu dönemde artan östrojen hormonunun safranın ince bağırsağa geçişini azaltmasıdır. Karaciğerde biriken safra da kolestaz olarak bilinen rahatsızlığa neden olur.

Kolestaz, her 1000 hamile kadının 1-2’ sini etkileyen bir rahatsızlıktır. Kış aylarında gebelik yaşayan kadınlara kolestaz teşhisi konulması daha yaygın olsa da bunun nedeni henüz belli değildir. Bununla birlikte araştırmalar, Hispanik ve İsveç kökenli kadınlarda daha sık rastlandığını göstermektedir. Gebelik kolestazı, bazı durumlarda genetik faktörlere bağlı olarak da gelişebilir.

Gebelik Kolestazının Belirtileri ve Tanısı

Gebelik kolestazının en yaygın belirtisi şiddetli kaşıntıdır ve bu kaşıntı genellikle avuç içi ve ayak tabanlarında başlar. Özellikle gece saatlerinde daha da kötüleşebilir ve uyku düzenini bozabilir. Kaşıntının yanı sıra, koyu renkli idrar, açık renkli dışkı, yorgunluk, mide bulantısı ve bazen de sarılık (cilt ve gözlerde sararma) gibi belirtiler görülebilir. Gebelik kolestazı tanısı, genellikle karaciğer fonksiyon testleri ve safra asit seviyelerinin ölçülmesi yoluyla konur. Doktorunuz, bu belirtilerden birini veya birkaçını fark ederse, kan testleriyle durumu doğrulayabilir ve uygun tedavi sürecini başlatabilir.

Gebelik Kolestazının Riskleri

Gebelik kolestazı, hem anne hem de bebek için çeşitli riskler taşır. Anne için en büyük risk, ciddi kaşıntı nedeniyle yaşam kalitesinin düşmesidir. Bebek için ise prematüre doğum, doğum sırasında stres (fetal distres) ve nadiren de olsa doğum öncesi ani ölümler gibi ciddi riskler söz konusudur. Bu nedenle, gebelik kolestazı tanısı konulduktan sonra düzenli tıbbi takip ve doğumun zamanlamasının dikkatlice planlanması büyük önem taşır. Doktorunuz, bebeğin sağlık durumunu yakından izlemek için sık sık NST (Non-Stress Test) ve ultrason gibi testler yapabilir.

Kaçınılması Gereken Gıdalar ve Beslenme Hataları

Öncelikle, yüksek yağ içerikli gıdalardan kaçınılmalıdır çünkü bu gıdalar karaciğerin iş yükünü artırabilir. Kızartmalar, işlenmiş atıştırmalıklar, fast food ve tam yağlı süt ürünleri bu dönemde önerilmez. Rafine şeker içeren yiyecekler ve beyaz ekmek gibi yüksek glisemik indeksli besinler de kan şekeri dengesini bozarak kolestaz semptomlarını kötüleştirebilir. Alkol kesinlikle tüketilmemelidir, çünkü karaciğeri zorlar ve safranın atılımını olumsuz etkileyebilir.

Gebelik Kolestazı Diyeti

Gebelik kolestazı teşhisi konulduktan sonra, diyet değişikliğine gitmek semptomları hafifletebilir ve genel sağlığı iyileştirebilir. İşte gebelik kolestazı diyetiyle ilgili bazı temel noktalar:

• Meyve ve sebze tüketimini artırın: Günde 2 porsiyon şeker oranı düşük, su ve liften zengin taze meyve tüketin. Bununla birlikte tabaklarınızın yarısından fazlasını enginar, kuşkonmaz, kereviz, roka, tere otu, biberiye, kapya biber, bamya, kabak, taze fasulye gibi sebzeler oluştursun.
• Protein ağırlıklı beslenin: Beyaz et, özellikle yağlı balık tüketimini bu dönemde artırabilirsiniz. Ancak kızartma ve kavurma yönteminden uzak durmalısınız! Ayrıca yumurta, fasulye, yeşil mercimek ve bezelye gibi protein kaynaklarını da dengeli bir biçimde beslenme düzeninize eklemelisiniz.
• Tam tahıllara odaklanın: Çelik kesim yulaf, karabuğday, siyah pirinç gibi ata tohumlarını ve tam tahılları tercih etmeye özen gösterin.
• Sağlıklı yağları tercih edin: Katı yağlardan ziyade erken hasat soğuk sıkım zeytinyağı, avokado, öğütülmüş keten tohumu, kabak çekirdeği ya da kavrulmamış fındık gibi sağlıklı yağları tercih etmelisiniz.

Gebelik kolestazı nasıl tedavi edilir?

Gebelik kolestazının tedavisi genellikle semptomları hafifletmeye odaklanır. Kaşıntıyı azaltmak için doktorunuz, kaşıntı giderici kremler, antihistaminikler veya safra asitlerini düşüren ilaçlar reçete edebilir. Ayrıca, diyet değişiklikleri ve sıkı tıbbi takip ile durum kontrol altında tutulabilir.

Gebelik kolestazı kalıcı mıdır?

Gebelik kolestazı, genellikle doğumdan kısa bir süre sonra kendiliğinden düzelir. Ancak, doğum sonrası ilk haftalarda semptomların devam etmesi mümkündür. Durumun tamamen geçtiğinden emin olmak için doğumdan sonra karaciğer fonksiyon testlerinin yapılması önerilir.

Bu bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!