İçindekiler

Psikolojik İlk Yardım (PİY): Afet, kaza, terör saldırısı ya da olumsuz herhangi bir olay sonrası desteğe veya yardıma ihtiyaç duyan kişilere yönelik yapılan destekleyici bir müdahale şekli olarak tanımlanır.

Afet sonrası bireyler kaygı, depresyon ve uyku bozuklukları yaşayabilir. Yaşanan afetlerde psikolojik durumu etkileyen faktörler arasında cinsiyet, eğitim durumu, maddi durum, sağlık durumu ve evsiz kalma sayılabilir. 

Psikolojik İlk Yardım uygulamasında amaç, afetzedelerin baş etme becerilerini ortaya çıkararak iyileşmelerini sağlamaktır. 

PİY, afet yaşamış ya da afetten etkilenen kişilerin göstermiş oldukları tepkileri anlamaya odaklanır. 

Psikolojik İlk Yardım Hangi Durumlarda Gerekir?

  • Doğal afetler / olaylar,
  • Afetler (deprem, sel, yangın vb.),
  • Kazalar (trafik veya iş kazası yaşamak),
  • İnsan elinden çıkan olaylar,
  • Kişinin kayıp yaşaması (bir yakının vefatı, bir kayıp ya da ölüme şahit olma),
  • Savaşlar,
  • Cinsel ya da fiziksel saldırıya uğrama,
  • İşkence görme / kaçırılmak,
  • Yaşamı tehdit eden bir olay yaşama (bir hastalık tanısı almak vb.)

Psikolojik İlk Yardımın Amaçları Nelerdir?

Olay ya da olay sonrasında afetzedelerin temel fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak,
Yaşanan olay sonrasında afetzedelerin üzerindeki olası travma sonrası stres semptomlarını en aza indirmeye çalışmak,
Afetzedelerin işlevselliğini ve baş etme becerilerini geliştirmek ve desteklemek,

Psikolojik İlk Yardımın Özellikleri Nelerdir?

  • Kişinin güvenliğini sağlamalıdır.
  • Kişiye fayda sağlamalıdır.
  • Kişinin rahatlamasına yardımcı olmalıdır.
  • Kişi ile ilişki kurmalıdır. 
  • Kişiye umut vermelidir. 

Psikolojik İlk Yardım Aşamaları Nedir?

  • 3 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamaları; İzle, Bağ Kur ve Yönlendir olarak sıralayabiliriz.
  • Herkes tarafından verebilecek olan bir destek biçimdir.
  • Kişiler dinlenmelidir ancak kesinlikle konuşmaya zorlanmamalıdır.
  • Yaşanılan durum esnasında ya da sonrasında uygulanır.

Psikolojik İlk Yardım Ne Değildir?

  • Herhangi bir tedavi şekli değildir.
  • Psikoterapi değildir.
  • Kişiyi psikolojik olarak anlamlandırmaya çalışmaz.
  • Her ortamda değil, kişi açısından güvenli bir ortam oluşturduktan sonra uygulanmalıdır.

Psikolojik İlk Yardım Teknikleri

İlk müdahale ekip üyelerinin olay yerine ulaşması ile başlamaktadır. PİY uygulayacak kişinin olayın olduğu bölgeye gelmeden önce olayın şiddeti, bölgedeki güvenlik önlemlerini, destek hizmetlerine ulaşımı ve kendi sorumluklarını bilmesi gerekir. Bu bilgiler, PİY uygulayacak kişinin sakin olmasını sağlar böylece etkin ve doğru uygulamalar yapabilmektedir. PİY uygulayıcısı bölgede yardım sağlamak için ortamı gözlemlemeli ve yardıma ihtiyacı olan kişileri belirlemelidir. Panik içinde, öfkeli, saldırgan ya da dürtüsel davranan kişilere triyaj kapsamında gerekli yardım yapılmalıdır.

Kişiye Bağlılık ve Temas:  Felaketten etkilenmiş olan kişilerle, yardımsever, cana yakın bir tutum ile iletişime geçilmelidir. 

Stresli kişilerle kurmuş olduğumuz iletişim şekli çok önemlidir. Stres altında insanlar karamsar, kaygılı, şaşkın olabilirler ya da yaşanan olaylardan dolayı kendilerini suçlayabilirler. Kişilere karşı anlayışlı yaklaşmak, onların kendini daha güvende ve önemsenmiş hissetmelerini sağlar. 

Stresli durumlarda insanlar yaşadıkları olayları anlatmak isteyebilir. Hikâyelerini dinlemek destekleyici olabilir. Fakat yine de konuşması için baskı yapılmamalıdır.

Güvenlik ve Rahatlık: Bu eylem güvenliği sağlamayı amaçlar. Böylece kişinin fiziksel ve duygusal olarak rahatlaması sağlanmış olur. 

Kişilerin kayıplarını aramalarına yardımcı olmak, yakınlarının ölümü durumunda destek olmak duygusal destek için çok önemlidir.

Dengeleme: Duygularını yönetme becerisini yitirmiş olan kişilerin stres durumları, bu davranış ile dengelenebilmektedir. 

Dengeleme yapabilmek için en temel sorunlar ele alınır. Kişinin rahatlaması için onu sakin bir yere götürmek, konuşmaya zorlamamak, başka kişiler ile buluşturmak yapılabilecek basit dengeleme teknikleridir.

Bilgi Toplamak: PİY uygulamasında kişi ile ilk temas başladıktan sonra tüm süreç boyunca devam eden önemli bir uygulamadır. PİY bağlamında bilgi toplama, en acil ve en önemli ihtiyaçları belirleme konusuna odaklanır.

Pratik Yardım: Bu davranış, kişilerin acil ihtiyaçlarını ve endişelerini sıraya koyarak pratik çözüm sağlamayı amaçlar. Kişinin yaşadığı sorunlara karşı umut duygusu geliştirerek hayata karşı olumlu duygusal davranışlarda bulunması sağlanır.

Sosyal Destekler İle Bağlantıda Olma: Bu davranış, aile ve arkadaşlar (birincil destek kişileri) ya da toplumsal yardım kaynakları (diğer kaynaklar) ile temas halinde olmasını sağlar.
Başa Çıkma Becerileri Hakkında Bilgilendirme: Bu davranış, kişinin stres ve stres azaltıcı yöntemleri öğrenmesini ve normal yaşam döngüsüne ulaşmasını sağlar.

İşbirlikçi Servisler ile Bağlantı Kurma: Bu davranış, kişilerin şimdi ve gelecekte ortaya çıkabilecek olan hizmetler ile ilgili bağlantıya geçmesini sağlar.

Psikolojik ilk yardımın temel amacı yaşanan olay sonrasında ilk günler ya da haftalar içerisinde erken ve etkili bir destek sağlamaktır. Afetzedeler mağdur olarak görülmemeli, güçlü ve yaşama tutunmayı başarmış kişiler olarak görülmeli ve buna göre bir tutum sergilenmelidir.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!