İçindekiler

Halk arasında “sahtekarlık sendromu” olarak bilinen imposter sendromu bireylerde zekâ, beceri veya başarılardan şüphe duyma olarak tanımlanan davranışsal bir bozukluktur.

Imposter sendromu, kendinizi yetersiz ve yeteneksiz hissettiğiniz rahatsız edici bir duygu durumunu ifade eder. Çoğu zaman, etrafınıza bakar ve herkesin ne yaptığını bildiğini varsayar sadece sizin hiçbir şey bilmediğinizi düşünürsünüz. Eğer siz, başarı elde ederseniz ise, bunu "iyi şans" olarak nitelendirir ve kendinize güvenmezsiniz.

İmposter sendromu, birçok farklı kişilik tipinde görülebilir. İşte bu duruma sahip olabilecek bazı karakter türleri:

  • Yüksek Başarı Gösterenler (High Achievers): Sık sık başarı elde eden ve dışarıdan başarılı görünen bireyler arasında yaygındır. Bu bireyler, elde ettikleri başarıları kendi yetenekleri yerine dışsal faktörlere bağlarlar.
  • Mükemmeliyetçiler (Perfectionists): Mükemmeliyetçi kişiler, kendilerinden mükemmel sonuçlar elde etmeyi beklerler. Ancak, başarılarına rağmen kendilerini hala yetersiz hissedebilir ve başarılarını şansa veya diğer faktörlere bağlayabilirler.
  • Çalışkan Bireyler (Hard Workers): Sürekli olarak çok çalışan ve başarılı olan bireyler, bu çabalarının karşılığında başarılarını içselleştiremeyebilirler. Başarılarını sıklıkla şansa veya başkalarının yardımına bağlama eğilimindedirler.
  • Onay Arayanlar (Validation Seekers): Dışsal onayı önemseyen bireyler, başarılarını başkalarının onayına dayandırabilirler. Bu durumda, kendilerine içsel bir güven eksikliği olabilir.
  • Sürekli Öğrenenler (Lifelong Learners): Sürekli öğrenmeye ve gelişime odaklanan bireyler, elde ettikleri bilgi ve becerileri içselleştirmekte zorlanabilirler. Her zaman daha fazlasını öğrenmeye çalışırken, kendilerini yetersiz hissedebilirler.

Imposter Sendromu Kimlerde Görülür?

Imposter Sendromu, her yaştan bireyde ortaya çıkabilen bir durumdur. Ancak toplumda kadınlar, erkeklerden daha fazla bu sendromu yaşama eğilimindedir. Aşağıda, Imposter Sendromu’nun daha sık görüldüğü bazı kişi tiplerini detaylandırdık:

1. Yönetici ve Lider Pozisyonundaki Bireyler

Yüksek statülü pozisyonlarda çalışan yöneticiler ve liderler, genellikle iş ortamında başkalarıyla kendilerini kıyaslama eğilimindedirler. Bu kişiler, başarılı olmalarına rağmen sürekli olarak kendi yeteneklerini sorgulayabilirler ve başarının şansa dayalı olduğunu düşünebilirler.

2. Başarılarıyla Tanınan Bireyler

Genç yaşta büyük başarılar elde eden kişiler, genellikle bu başarıları şansa atfetme eğilimindedirler. Örneğin, bir yarışmada ödül kazanan veya erken yaşta büyük bir başarıya ulaşan kişiler, bu başarıların kendi yeteneklerinden ziyade şansa bağlı olduğuna inanabilirler.

3. Öğrenciler ve Eğitim Gören Bireyler

Eğitim hayatında erken yaşta ya da ileri yaşta öğrenim gören öğrenciler, diğer öğrencilerle kıyaslandıklarında kendilerini yetersiz hissedebilirler. Özellikle yeni bir alanda eğitim gören kişiler, başkalarına göre daha az yetkin olduklarını düşünebilirler.

İmposter Sendromunun Belirtileri

İmposter Sendromu'nun yaygın belirtilerinden bazıları şunlardır:

  • Başarıları Şansa Atfetme: Elde edilen başarıları kendi yeteneklerine değil, şansa veya başkalarının yardımına atfetme.
  • Kendini Yetersiz Hissetme: Kendi yeteneklerini ve başarılarını yeterli görmeme.
  • Kandırma Korkusu: Bir gün başarısızlıkları anlaşılacak ve gerçek yetersizliklerinin ortaya çıkacağı korkusu.
  • Mükemmeliyetçilik: Kendinden ve başkalarından mükemmel sonuçlar bekleme.
  • Düşük Özsaygı: Kendi başarılarına değer vermeme ve kendini sürekli olarak başkalarıyla kıyaslama.

Imposter Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Imposter sendromu tedavisi, hastalık seyrine ve kişinin ihtiyaçlarına göre şekillenir. Tedavi için bireyin psikologlara ve psikiyatristlere başvurması önceliklidir. Terapi odaklı yaklaşımlar ile farklı tekniklerden faydalanarak kişiye özel tedaviler uygulanır.

Bu kapsamda uygulanan teknikler aşağıdaki gibidir: 

  • Grup Terapisi veya Toplu Gruplarla Etkileşim
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

İmposter sendromu genellikle bir kişinin birden fazla özellikten etkilenmesiyle ortaya çıkabilir ve bu durum bireyin duygusal refahını, iş performansını ve kişisel ilişkilerini etkileyebilir. İmposter sendromuyla başa çıkabilmek için genellikle, psikoterapi veya destek grupları gibi kaynaklardan faydalanmak önemlidir. Şunlara dikkat etmek hissettiğiniz durumun azalmasına yardımcı olacaktır:

  • Duygularınızı Paylaşın: İnsanlarla hissettikleriniz hakkında konuşun. Mantıksız inançlar, gizlendiklerinde ve konuşulmadıklarında kök salma eğilimindedir.
  • Diğerlerine Odaklanın: Sizinle aynı durumda olan diğer insanlara yardım etmeye çalışın. Ortamınızda gergin veya yalnız gözüken birini görürseniz, onları gruba dahil etmek için sorular sorun. 
  • Yeteneklerinizi Değerlendirin: Yetenekleriniz konusunda gerçekçi bir değerlendirme yapın. Başarılarınızı ve iyi olduğunuz şeyleri yazın, sonra bunları kendi değerlendirmenizle karşılaştırın.
  • Küçük Adımlar Atın: Mükemmel bir şekilde yapmak yerine, işleri makul bir şekilde iyi yapmaya odaklanın ve harekete geçtiğiniz için kendinizi ödüllendirin. 
  • Düşüncelerinizi Sorgulayın: Düşüncelerinizin mantıklı olup olmadığını sorgulayın. Bildiğiniz her şeyi göz önüne aldığınızda yetersiz olduğunuza inanmak hala mantıklı geliyor mu?
  • Kıyas Yapmaktan Kaçının: Kendinizi başkalarıyla kıyasladığınız her seferinde, kendinizde bir eksiklik bulma eğiliminde olacaksınız. Bunun yerine, kendinize odaklanın.
  • Sosyal Medyayı Makul Kullanın: Gerçek kimliğinize uymayan veya ulaşılamayacak bir imajı sosyal medyada sunmanız mevcut hislerinizi daha çok kötüleştirecektir.
  • Duygularınıza Karşı Koymamaya Çalışın: Ait olmama duygularıyla savaşmayın. Onlara yönelin ve kabul edin. Bu duyguları kabul ettiğinizde, sizi geri tutan temel inançları çözmeye başlayabilirsiniz.
  • Kuşkularınızın, sizi hedeflerinize ulaşmaktan alıkoymasına izin vermeyin. 

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!