Evden eşya atma hastalığı olan kişiler, obsesif bir şekilde dağınıklığı gidermeye çalışır ve belirli nesnelerin hayatını olumsuz etkilediğine inanarak evden eşya atmaya başlar. Kişi; atacağı eşyaların işine yarayacağını bilse de bunların atılması gerektiğine inanır ve atar. 

Evden Eşya Atma Hastalığı Nedir? 

Evden eşya atma hastalığı; abartılı şekilde eşya atmaya neden olan bir tür Obsesif Kompulsif Bozukluk’tur (OKB).

Her Obsesif Kompulsif bozuklukta olduğu gibi bu durum sonra zorlayıcı ve tekrarlayıcı bir duruma dönüşür. Yani evdeki eşyaları atma hastalığı olan kişi evindeki tüm yastık kılıflarını attıktan sonra tekrar yeni yastık kılıfları alır ve bir süre sonra bu yastık kılıflarını da atar.

Örneğin, evdeki tüm sandalyeleri vermek, bunun sonucunda oturulacak sandalye kalmaması. Daha sonra, sandalye satın almaya devam etmek ve davranışı tekrarlamak. Bu, kişinin hayatına zarar veren Böylece obsesif - kompulsif bir döngü oluşur.

Birçok insan evini düzenlemek ve eşya kalabalığını azaltmak için kullanmadığı ve ihtiyacı olmayan eşyaları atar. Bu normal ve sağlıklı bir durumdur. Evden eşya atma hastalığı olan kişi ise ihtiyacı olup olmadığına bakmaksızın abartılı bir şekilde eşya atar. 

Evden Eşya Atma Hastalığı Neden Olur?

Evdeki eşyaları atma hastalığı; genellikle altta yatan tekrarlayıcı ve zorlayıcı Obsesif Kompulsif Bozukluk nedeniyle olur. 

Evden eşya atma hastalığının altında yatan nedenler şunlardır: 

  • Kontrol İhtiyacı: Bazı kişilerde; evin dağınık olması kişinin kendi yaşam alanını yeterince kontrol edemediği hissini uyandırır. Bu kişiler yaşadıkları OKB nedeniyle evdeki eşyaları atarak dağınıklıktan kurtulacaklarını ve kendi yaşam alanlarındaki kontrolü yeniden kazanacaklarını düşünür.
  • Kaygı Giderme: Kişi bazı eşyalarını atarak dağınıklığı ortadan kaldırarak kaygılarını giderir ve sakinleşir. Fakat bu durum kısa bir süreliğine devam eder ve kaygılar yeniden ayaklanarak kişinin daha fazla eşya atmasına ve dolayısıyla bir döngüye neden olur. 
  • Mükemmeliyetçilik: Eşya atma hastalığının bir diğer nedeni mükemmeliyetçiliktir. Bazı kişiler evlerini düzenleme konusunda mükemmeliyetçidir ve bu yapıları kompulsif bir şekilde eşya atmalarına neden olur. Bu durumun arkasında normal ve gerçekçi olmayan düzen ve titizlik hedefleri bulunur. Sonuç olarak bu mükemmeliyetçilik güçlü standartlara sahip olduğu için kişiyi çok fazla yorarak yorucu bir hale gelir. 
  • Olumsuz duygulardan Kaçınma: Bazı kişilerin dağınıklığı gidermek ve eşya atma arayışının arkasında akıllarına gelen çözülmemiş sorunlardan uzaklaşma ihtiyacı vardır. Evden eşya atmayı planlarken ya da fiilen evden eşya atarken kafalarındaki bu sorunlardan geçici olarak uzaklaşırlar.

Evden Eşya Atma Hastalığı Nasıl Gelişir?

Evden eşya atma hastalığının arka planında düzenleme ihtiyacı bulunur. Kişi öncelikle evini düzenlemeye çalışır. Ancak ne yaparsa yapsın evin yeterince derli toplu olduğuna ikna olmaz. Karar mekanizmasının sağlıklı olmaması nedeniyle bu durum karşısında evden eşya atarak rahatlamaya çalışır.

Önce gereksiz olduğunu düşündüğü eşyaları atar. Bu sayede geçici bir rahatlama hissi yaşar. Bu his geçtikten sonra rahatlamak için başka eşyaları da atmaya başlar.

Hastalığın ilerleyen aşamalarında ise kişi evdeki gerekli eşyaları bile atmaya başlar. Attığı eşyaları sonra tekrar satın alır ve kısır bir döngüye girer. 

Evden Eşya Atma Hastalığı Belirtileri

Evden eşya atma hastalığının belirtileri şunlardır: 

  • Evin dağınık olduğu düşünülerek güçlü bir kaygı ve bunaltı hissi oluşur. Ev derlenip toparlanmadıkça bu his devam eder.
  • Bu hissi gidermek için evdeki fazla olduğunu düşünülen eşyalara odaklanır ve daha sonra ihtiyacı olabilecek eşyalar da dahil olmak üzere bu eşyalar evden atılır.
  • Evden atılan eşyaların ardından önce bir rahatlama hissedilir fakat kısa süre yeniden kaygı ve bunaltılar başlar ve atılan eşyalar yeniden satın alınır.
  • Eşyalardan kurtulma ya da yeniden satın alma düşüncesi, diğer düşüncelerin önüne geçerek hep gündemde olur. 

Bu belirtilerden birini ve tamamını yaşayanların eşya atma hastalığı açısından bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmesi önerilir.

Evden Eşya Atma Hastalığı Tedavisi

Kişinin hastalığıyla ilgi farkındalığının çok önemli olduğu evden eşya atma hastalığı tedavisinde şu yöntemler kullanılır:

  • Maruz Bırakma ve Bilişsel Davranışçı Terapi: Evden eşya atma hastalığı Obsesif Kompulsif Bozukluk’un bir alt türü olduğu için tedavisinde kontrollü maruz bırakma ve Bilişsel Davranışçı Terapi ile yapılır. Bu tedavi; klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafından yapılır. Tedavi, kişinin korkularıyla yüzleşmesine yardımcı olur.
  • İlaç Tedavisi: Bazı kişilerde terapiye ek olarak psikiyatrist önerisiyle ilaç kullanımı önerilebilir. Kullanılan ilaçlar kişinin sakinleşmesini sağlayarak korkularıyla yüzleşmesine yardımcı olur.

Kimi durumlarda tedavide ilaç kullanımı ile maruz bırakma ve Bilişsel Davranışçı Terapi bir arada kullanılır. İlaç kullanımı kişinin sağlık durumuna göre değişmekle birlikte en az 12 haftaya kadar kullanılmalıdır. Terapi süresi ise 8-20 seans arasında değişir.

Kaygılarınızla başa çıkabilmek için ayrıca Meditasyon ve derin nefes alma gibi farklı farkındalık uygulamalarına katılabilirsiniz. Egzersiz yaparak stresinizi azaltabilirsiniz. Resim çizebilir, bir müzik aleti çalmayı öğrenmeyi deneyebilirsiniz.

Evden Eşya Atma Hastalığı Psikolojik Bir Sorun Mudur?

Evden eşya atma hastalığı genellikle Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalığının bir türüdür ve psikolojik bir sorundur. 

Evden eşya atma hastalığı olan kişiler evi düzenleme konusunda takıntılı süreçler yaşarlar ve düşüncelerinde olan sade ve derli toplu eve ulaşana kadar ihtiyaç duydukları eşyaları bile atarlar ve attıktan sonra tekrar satın alırlar. 

Obsesif kompulsif döngü bu şekilde devam ederek kişiyi bunaltır ve kaygıya sürükler. 

Evden Eşya Atma Hastalığı Kimlerde Görülür?

Evden eşya atma hastalığı şu kişilerde görülebilir:

  • Travma geçirmiş kişilerde
  • Farklı psikolojik sağlık sorunu olan kişilerde
  • Aile geçmişinde OKB sorunu olanlarda
  • Stresli yaşam koşulları olanlarda 
  • Kaygılı kişilerde 
  • Anksiyete sorunu olanlarda
  • Depresyon yaşayanlarda 
  • Madde kullanan kişilerde

Evdeki Eşyaları Atma Hastalığı ile Başa Çıkma Yolları

Evden başa çıkma hastalığı ile başa çıkma yolları şunlardır:

  • Gerçekçi Hedefler Belirleyin: Sorunuzla ilgili gerçekçi hedefler belirleyin, her şeyi aynı anda halletmemeye çalışın. Bunalmışlık hissinden kurtulmak için küçük adımlar atın.
  • İşlevselliği Hedefleyin: Evle ilgili düzenlemeler yaparken evinizi ne kadar işlevsel hale getirdiğinize odaklanın. Nasıl bir oda ya da ev istediğinizden çok konfor ve kullanım kolaylığını ön planda tutun. Sandalyelerden kurtulmak istiyorsanız sandalyesiz bir ev konforlu mudur diye sorgulayın.
  • Evinizdeki Kusurlarla Barışın: Evinizi ya da odanızı her zaman derli toplu tutamazsınız. Bu durum tüm insanlar için geçerlidir. Sadece elinizden gelenin en iyisini yapmaya odaklanın ve küçük dağınıklıkların sizi endişelendirmesine izin vermeyin.

Evden Eşya Atma Hastalığı ile İstifleme Hastalığı Arasındaki Fark

İstifleme hastalığı ile evden eşya atma hastalığı genellikle OKB’nin alt türleridir. İstifçi olarak tanımlanan kişiler kontrol dışı bir şekilde eşya biriktirir. Evden eşya atma hastalığı olan kişiler ise kontrolsüz bir şekilde evden eşya atarlar. 

Her iki hastalık; sonuçları nedeniyle ayrışırken alttaki dinamikleri ile benzerlik gösterirler. Her iki hastalığın ardında da farklı nedenlere odaklı kaygılar, tekrar eden düşünceler ve eylemler bulunur. 

Evden Eşya Atma Hastalığı İçin Hangi Doktora Gidilir?

Evden eşya atma hastalığı için bir psikoloğa veya psikiyatriste gidilir. İlk gidilen psikiyatristse ilaç yazarak hastayı terapi alması için bir psikoloğa yönlendirebilir ya da terapiyi de kendisi verebilir. 

İlk gidilen kişi psikologsa teşhisi koyduktan sonra terapi seanslarını organize eder. Psikolog hastanın sadece terapi ile iyileşmeyeceğini öngörüyorsa psikiyatriste de yönlendirerek paralel bir tedavi uygulanmasını sağlar.

Evden Eşya Atma Hastalığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Evden Eşya Atma Hastalığı Hangi Yaş Gruplarında Daha Sık Görülür?

Evden eşya atma hastalığı OKB temelliyse genellikle ergenlik veya genç yetişkinlik yıllarında ortaya çıkar. İlerleyen yaşlarda ortaya çıkması da ihtimal dahilindedir.

Evden Eşya Atma Hastalığına Sebep Olabilecek Çevresel Faktörler Nelerdir?

Aile geçmişinde OKB öyküsü bulunması evden eşya hastalığının gelişmesi ihtimalini artırabilir. Diğer faktörler ise stresli yaşam koşulları, kaygı, anksiyete, depresyon ve madde kullanımıdır.

Evden Eşya Atma Hastalığı Genetik midir?

OKB açsısından bakıldığında evden eşya atma hastalığının genetik olma ihtimali vardır. Ancak aile geçmişinde benzer sorunlar yaşamayan kişiler de evden eşya atma hastalığı yaşayabilir. 

Evden Eşya Atma Hastalığının Başlangıç Aşamaları Nelerdir?

Evden çıkmakta zorlanmak, evi düzenleme konusunda endişeli olmak, ev düzenlemeye çok önem vermek ve çok zaman ayırmak, tekrarlayan davranışlara sahip olmak evden eşya atma hastalığının başlangıç aşamalarıdır. 

Evden Eşya Atma Hastalığının Fark Edilmesi Ne Kadar Sürer?

Evden eşya atma hastalığının teşhisi bir psikiyatrist ya da psikolog tarafından birkaç seansta teşhis edilebilir ve tedavi süreci planlanır.

Evden Eşya Atma Hastalığının İlerlemesini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Evden eşya atma hastalığının ilerlemesini önlemek için kısa sürede tedaviye başlanmalıdır. Bir psikiyatrist ya da psikolog bu konuda hastalara yardımcı olabilir. Hastalığın kendi kendine geçmesi beklenmemelidir.

Evden Eşya Atma Hastalığı ile Depresyon Arasında Bir İlişki Var mıdır?

Evden eşya atma hastalığı ile anksiyete bozuklukları, depresyon, madde bağımlılığı ve diğer psikolojik hastalıklar arasında bir ilişki bulunabilir. 

Evden Eşya Atma Hastalığının Tedavisi Ne Kadar Sürebilir?

Hafif vakalar psikologlarının verdiği ev ödevlerini de yapmak kaydıyla yaklaşık 8 ila 20 seans tedaviyle düzelebilir. İlaç kullanımına ihtiyaç duyulan daha zorlu vakalarda en az 1 yıl ilaç kullanımı ve terapiye ihtiyaç duyulur. 

Evden Eşya Atma Hastalığının Kişisel İlişkiler Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Evden eşya atma hastalığı olan kişiler yaşadıkları kaygı ve tekrar eden düşünceleri - davranışları nedeniyle kişisel ilişkilerde zorlanır. Bu durum hem hastanın uzaklaşma isteği hem de yakınlarının onu anlayamaması nedeniyle yaşanabilir. 

Evden Eşya Atma Hastalığına Sahip Bireyler Hangi Tür Terapilerden Fayda Görebilir?

Evden eşya atma hastalığı olan kişiler genellikle maruz kalma ve tepki önleme içeren bir tür Bilişsel Davranışçı Terapi’den fayda görebilir. 

Evden Eşya Atma Hastalığı Olan Bir Kişiye Nasıl Destek Olunur?

En önemli adım kişinin yaşadığı sorunu anlamaktır. Bu adımdan sonra kişiye destek olmak için korkularının üzerine gitmesi için motivasyon konuşmaları yapılabilir ve hastaya tekrar eden davranışlarının kendisine bir fayda sağlamadığı anlatılabilir. 

Evden Eşya Atma Hastalığıyla Birlikte Başka Psikolojik Rahatsızlıklar Gelişebilir mi?

Evden eşya atma hastalığı olan kişilerde depresyon, dikkat eksikliği bozukluğu/hiperaktivite bozukluğu, anksiyete, yeme bozuklukları gibi sağlık sorunları görülebilir.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!