İçindekiler

Cam Tavan Sendromu; nitelikleri ve başarıları nedeniyle kariyerinde ilerlemesi gereken bir kişinin, önüne çıkan görünmez engeller yüzünden hak ettiği görev ve pozisyona ulaşamadığı durumlarda yaşadığı psikolojik ve fiziki sağlık sorunlarını ifade eden bir tanımlamadır.

Çalışma hayatında başarılı olmak ve yükselmek için yeterli donanımlara sahip bir kişi, çalışmalarıyla fark yaratarak elde ettiği başarılara rağmen yükselemiyorsa, yaşadığı bu sorunun nedeni muhtemelen cam tavana ulaşmasıdır.

Cam Tavan Sendromu Nedenleri

İş yerlerinde yaşanan ayrımcılıklar sebebiyle başarılı bir çalışanın hak ettiği bir unvanı, maaş artışını ya da ek haklarını alamaması, kişiyi stres, anksiyete ve depresyona sürükleyerek cam tavan sendromuna neden olabilir.

Teorik olarak işyerlerindeki her nitelikli kişinin iş yerinde yükselebilmesi ve bunun getirdiği avantajlardan yararlanabilmesi gerekir. Gerçek hayatta ise kimi yöneticiler, önyargıları nedeniyle bazı başarılı çalışanların yükselmesini istemeyebilir. 

Bu önyargılar arasında genellikle cinsiyet, ırk, kültürel önyargılar bulunur. Bazı yöneticiler bu önyargılarının farkında olmadan böyle bir tercih yapsalar bile yaşanan durum net olarak bir ayrımcılıktır. 

Cam Tavan Sendromu Örnekleri

  • Merve Hanım, bir tekstil şirketinin muhasebe departmanında çalışmaktadır.  Hem iyi bir eğitim geçmişi vardır hem de bulduğu muhasebe hatalarıyla şirketin kazanç kaybını önlemiştir. Departmanın muhasebe müdürü işten ayrıldığında müdürlük pozisyonu için güçlü aday odur ancak şirketin genel müdürü başka bir çalışanı müdür yapar. Genel müdürün kaygısı ise 7 kişinin çalıştığı departmanda tek kadın olan Merve Hanım’ın departman müdürü olması halinde departmandaki 6 erkeğe söz geçirememe ihtimalidir. Bu durum cam tavan sendromuna uygun bir örnektir. 
  • Bir otomobil şirketinde satış görevlisi olarak çalışan Yekta Bey, 7 yıl boyunca en fazla araç satışı yapan çalışandır. Bu 7 yıl boyunca hiç terfi alamaz çünkü bir diğer satış sorumlusu arkadaşı şirketin üst düzey yöneticilerinden birinin akrabasıdır.
  • Bir diğer şirkette çalışan Rıza Bey, başarılı bir insan kaynakları uzmanıdır. 5 kişilik departmanın yönetimi için bir koordinatör seçilir ancak bu kişi Rıza Bey değildir çünkü seçilen kişi şirketin sahibinin hemşerisidir. 
  • Bir şirkette uzman olarak çalışan Yasemin Hanım, bir üst pozisyonda olan sorumlusu işten ayrıldıktan tüm süreçleri kendisi üstlenmiştir. 3 yıldır aynı görevi sürdürmesine rağmen ‘sorumlu’ unvanını alamamaktadır. Neden ise belirsizdir çünkü karşısında bir cam tavan vardır. 

Bu örneklerde de görüleceği üzere kişinin başarılarına rağmen nedenini bilmediği bir şekilde istediği unvan ve hakları alamaması, üzerindeki baskıyı artırır ve cam tavan sendromu yaşamasına neden olur.

Kadınlarda Cam Tavan Sendromu Daha Çok Yaşanır

ABD Kongresi 1991 yılında, kadınlar ve azınlıkların yönetim pozisyonlarında yetersiz temsil edildiğini tespit etti. Bu durum; kadınların ve azınlıkların iş gücünde artan varlıklarına rağmen böyleydi.

1995 yılında, Cam Tavan Komisyonu, Fortune 500 şirketlerinde üst düzey yönetim pozisyonlarının yalnızca yüzde 3 ila 5'inin kadınlar tarafından doldurulduğunu belirten bir rapor yayınladı. Raporda ayrıca, üst düzey pozisyonlara yükselen kadınların, benzer pozisyonlardaki erkeklerden daha az ücret aldıkları belirtildi.

Pew Research Center'ın 2014 yılında kadınlar ve liderlik üzerine yaptığı bir ankete göre Amerikalıların dörtte biri, iş dünyasında veya siyasette en üst seviyelere yükselmek isteyen kadınlara çifte standart uygulandığına inanıyor.

Kadınlara yönelik cam tavan sendromu sorununun gelecekte de değişmesi beklenmiyor. Araştırmaya katılanların yüzde 53'ü, geleceğin iş dünyasında da üst düzey pozisyonların erkekler tarafından üstlenileceğine inanıyor.

Cam Tavan ve Irk Ayrımcılığı

İnsan Kaynakları Yönetimi Derneği ve Hispanik Kafkas Enstitüsü; Fortune 500 şirketlerinin yalnızca yüzde 3'ünde yönetim kurulu üyesi olarak Hispanik bir kişinin bulunduğunu açıklandı. 

2015 yılında Ascend Foundation tarafından yapılan bir çalışmada, Silikon Vadisi'nde faaliyet gösteren teknoloji şirketlerinde iş gücü çeşitliliği incelendi. Çalışma sonucunda Asyalı iş gücü için ırkın cinsiyetten 3,7 kat daha olumsuz bir faktör olduğu tespit edildi.

Cam Tavan Sendromunun Psikolojk Etkilerini Azaltma Yolları

Cam tavan sendromunun neden olduğu psikoloji ağırlıklı sağlık sorunlarına iyi gelebilecek öneriler arasında şunlar bulunuyor:

  • Stres, anksiyete ve depresyon belirtilerine karşı farkındalığınızı yüksek tutun,
  • Düzenli egzersiz yapın,
  • Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri gibi stres hafifletme yöntemlerinden yararlanın,  
  • Stresi seviyenizi düşürebilmek için eğlenmenizi ve kafanızı dağıtmanızı sağlayan aktivitelere daha fazla zaman ayırın,
  • Yeterince uyumanıza rağmen uykunuz kalitesiz ve yetersizse, rahat ve verimli uyku yöntemlerinden yararlanın,
  • Arkadaş ve aile çevrenizle bol vakit geçirin ve ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda sorunlarınızı onlarla paylaşarak duygusal destek alın,
  • İş hayatında elde etmeyi istediğiniz olanaklara kavuşmak için bir mentordan danışmanlık alın, 
  • Anksiyete veya depresyon belirtileriniz varsa, en kısa sürede bir sağlık uzmanından destek alın.

Yöneticiler, Cam Tavan Sendromuna Karşı Tedbirli Olmalı

Şirketlerin üst düzey yöneticilerinin, çalışanların cam tavan sendromundan etkilenmemeleri için değişimin anahtarının kendilerinde olduğunu bilmeleri gerekir. Bu konuda yönetici farkındalığı çok önemlidir. İşte uzmanların cam tavan sendromuna karşı üst düzey yöneticilere önerdikleri tutum ve davranışlar…

  • Çeşitliliğin şirket gelişimi için değerli bir unsur olduğunu unutmayın,
  • Cinsiyet ve ırk eşitliği konusunda tiziz olun ve ayrımcılığa karşı tedbir alın,
  • Kadınların ve azınlıkların üst yönetimde temsil edilmesini sağlayın,
  • Cam tavana katkıda bulunan önyargılarınızla yüzleşin ve bu önyargıları kurumunuzdan uzak tutun,
  • Çalışanları uygun mentorlarla eşleştirerek gelişmelerini sağlayın ve gözlemleyin,
  • Ağ oluşturma fırsatlarından çalışanlarınızın da yararlanması için duyarlı olun,
  • Tüm nitelikli çalışanlarınıza terfi için başvurma hakkı tanıyın,
  • Şirket içi iletişimi güçlü tutun,
  • Etkili pozisyonlarda bulunan orta ve alt seviye yöneticilerinizi hesap verebilecek bir şekilde yönetin,
  • Ayrımcı uygulamalara asla izin vermeyin,
  • Tüm çalışanlarınız için iş-yaşam dengesini gözeten bir çalışma düzeni oluşturun.

Cam Tavan Sendromu Yaşamamak İçin…

Başarılarınıza rağmen iş yerinde hak ettiğiniz değeri görmemenizin nedeninin; sizin kişiliğiniz ya da verimliliğiniz ile ilgili olmayabileceğinizi hiçbir zaman aklınızdan çıkarmayın. 

Öte yandan yaşanan ve yaşanacak gelişmeleri kendi lehinize çevirmek için kendi farkındalığınızı artırın. Mevcut durumu değiştirmek için elinizden geleni yapın. Sorunlarınızı aşamıyorsanız; enerjinizin bir kısmını şirket içi başka alanlarda ya kuruluşlarda fırsat yakalamaya ayırın. Sizin için doğru olanı yapın ve kararlı bir şekilde kendi yolunuzu çizerek bu yolda ilerleyin.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!