İçindekiler

Anhedoni, kişinin günlük hayatına mutluluk katan şeylerden hiçbir haz alamaması ya da çok daha az haz alması durumudur. Anhedoninin nedeni ilgi alanlarınızın değişmesi değildir. Bu kişiler bir zamanlar onları mutlu eden şeyleri artık eğlenceli veya keyifli bulmazlar. 

Anhedoni genellikle depresyonun ve diğer ruh sağlığı bozukluklarının yaygın görülen bir belirtisidir.

Peki hiç düşündünüz mü; acaba hayattan ve yaptıklarından hiçbir haz alamamak (anhedoni) nasıl bir duygu? 

Anhedoni Nasıl Bir Duygudur?

Anhedoni sorunu olan kişiler, daha önce keyif aldıkları şeyi yaparken mutluluk hissi yerine bir boşluk varmış gibi hiçbir şey hissetmezler. Anhedonide yaşanan bu hissizlik duygusuna can sıkıntısı, ilgisizlik ve olumsuzluk duyguları da eklenir. 

Anhedoni Türleri Nelerdir?

Anhedoni ana başlığı; sosyal anhedoni ve fizksel anhedoni olarak ikiye ayrılır. 

  • Sosyal Anhedoni: Sosyal anhedoni durumunda kişi sosyalleştiği anlarda bir arada bulunduğu insanlardan hoşlanmaz ve bu ortamdan keyif alamaz. Bu nedenle de yalnızlığı seçer. 
  • Fiziksel Anhedoni: Fiziksel anhedoni durumunda ise kişi fiziksel dokunuşlardan, kokulardan veya etrafındaki kuş sesleri ya da müzik gibi seslerden mutluluk duymaz. Yemek yemek ve cinsellik gibi ihtiyaçların giderilmesi bile onlarda bir haz hissi uyandırmaz. 

Hepimizin bildiği üzere yaptığımız şeylerden keyif almak bizler için bir ödül ve duygusal kazançtır. Bu ödülü hissedemeyen anhedonistler, arkadaşlarıyla ya da sevdikleriyle zaman geçirmek için istek duymamaya başlarlar. Bunun etkisiyle davetleri kabul etmezler ve sosyalleşemezler. 

Bazı bilim insanlarına göre; anhedoni sorunu olan kişiler daha önce haz aldıkları bir şeyden o sırada hiç haz almıyor değiller. Bazen hiç keyif almazlar ve bazen de açıklayamadıkları nedenlerden ötürü eskisi kadar haz alamazlar. 

Anhedoni Belirtileri Nelerdir?

  • Aktivitelere, görüşmelere katılmama ve sosyal izolasyon,
  • Daha önce keyif alınan günlük basit aktivitelerden alınan hazzın azalması,
  • İlişki kurmama veya önceki ilişkilerden geri çekilme,
  • Daha önce keyifle yapılan hobilere karşı isteksiz olma,
  • Cinsel arzu azalması veya fiziksel yakınlığa karşı ilgi kaybı.

Anhedoni Belirtileri Örnekleri

  • Eskiden halı sahada futbol maçlarına katılmaktan büyük keyif alırken artık ilginizi çekmemesi,
  • Hafta sonu en keyifli eğlenceniz olan maket yapımında tüm çabalarınıza rağmen odaklanamama ve keyif alamama,
  • Hafta sonları buluştuğunuz ve eğlendiğiniz arkadaşlarınızla buluşurken heyecan duymama ve haz alamama,
  • Değişik yemekleri denediğiniz restoran keşiflerini ve deneyimlerini gündeminizden çıkarmanız,
  • Birlikte olduğunuz kişiye karşı araya bir mesafe koyma isteği, ona karşı kayıtsız kalma ve cinsel isteğinizin azalması.
  • Çok sevdiğiniz müzik gruplarının konserlerine gitme isteğini kaybetme. 

Anhedoni Neden Olur?

Anhedoni, depresyonla yakından ilgili olan bir sağlık sorunudur. Öte yandan anhedoni yaşamanız için mutlaka depresyonda olmanız veya üzgün hissetmeniz gerekli değildir. Anhedoni; şizofreni ve bipolar bozukluk gibi diğer ruh sağlığı sorunları olan kişilerde de görülmesinin yanı sıra Parkinson, diyabet, koroner arter hastalığı ve madde bağımlılığı olan kişilerde de gelişebilir. 

Anhedoniye Neden Olan Hastalıklar

Anhedoni aşağıdaki durumların belirtisi olabilir:

  • Depresyon, 
  • Şizofreni, 
  • Bipolar bozukluk, 
  • Madde kullanımı,
  • Parkinson Hastalığı,
  • Travma sonrası stres bozukluğu, 
  • Travma sonrası beyin hasarı anhedoniye neden olabilir.

Bilim insanları anhedoninin ardındaki nedenleri bulmak için yaptıkları araştırmalara devam ediyorlar. Bazı çalışmalara göre anhedoni beyninizin ventral striatumunda görülen aktivite eksikliğinden kaynaklanıyor. Ventral striatum, beynimizin kulaklarımızın üstünde ve arkasında bulunan kısmıdır. Beynimizin dopamin alan ve üreten haz merkezi bu bölgede bulunur. 

Peki dopamin ne işe yarar? Dopamin iyi hissetmemizi sağlayan bir hormondur. Doğal olarak beynimizin bu kısmındaki süreçlerde yaşanan değişiklikler, başka insanlarla birlikte olmak veya belirli tecrübelerden haz almak gibi ödülleri nasıl algıladığınızı değiştirebilir. 

Anhedoni Nasıl Teşhis Edilir?

Anhedoni şikayeti ile gittiğiniz psikolog ya da psikiyatrist öncelikle sizi tanımak ister. Duygusal olarak nasıl hissettiğinizi ve ruh halinizi anlamak, anhedoni belirtileri gösterip göstermediğinizi tespit etmek için size bazı sorular yöneltir. Anhedoniye başka fiziksel hastalıklar da neden olabileceği için fiziksel bir muayene ve bazı kan tahlillerinin yapılması için sizi bir başka hekime de yönlendirebilir. 

Kan tahlilleri ile aşağıdaki sağlık sorunlarına ilişkin incelemeler yapılır.

  • D vitamini dahil vitamin eksikliği,
  • Tiroid hormonu dengesizliği.

Hekiminiz yakınmalarınızı dinledikten sonra başka sağlık sorunlarını da ekarte etmek için daha geniş bir kan taraması isteyebilir.

Anhedoni Nasıl Tedavi Edilir?

  • Anhedoni tedavisi altta yatan sağlık sorunlarına göre değişkenlik gösterir. Mesela sorun hormonal bir nedenden kaynaklanıyorsa bu sorunun tedavi edilmesiyle anhedoni de tedavi edilmiş olur. 
  • Anhedoni tedavisinde hekim kararıyla ilaç ve bilişsel davranış terapisi gibi çözümler bir arada kullanılabilir. Öte yandan psikolojik tedaviler sırasında anhedoninin etkileri tamamen geçse de bir süre daha tedaviyi devam ettirmeniz gerekir. Bu nedenle kendinizi iyi hissettiğiniz için doktorunuza danışmadan tedavinizi kesmemelisiniz. 
  • Öte yandan bilim insanları, SSRI'lar ve terapi gibi çözümlerle iyileşmeyen anhedoni hastaları için yeni tedaviler üzerinde çalışmaya devam ediyor.

Anhedoniye Ne İyi Gelir?

Anhedoninin olumsuz etkilerinden kurtulmanız için kendi başınıza atabileceğiniz ve size iyi gelebilecek birçok adım vardır. 

  • Sosyal hayata yeniden adapte olmak için temposuz, rahat yürüyüşlere çıkabilirsiniz. Düzenli yürüyüşler sırasında etrafınızda duyacağınız seslere, biriyle selamlaşmak gibi karşılaştığınız diğer uyaranlara odaklanarak sosyalleşmenin ilk adımlarını atabilirsiniz.
  • Belli bir zaman boyunca temposuz yürüyüş yaptıktan sonra tempolu yürüyüş ya da tempolu koşu yapabilirsiniz. Tempolu fiziksel aktiviteler yaptığınızda, vücudunuz dopamin salgılamaya başlar. Egzersiz yapmak, vücudunuzun beyninizin haz merkezini harekete geçirmek için daha fazla dopamin salgılamasına yardımcı olabilir.
  • Yoga yapmak da anhedoniye iyi gelebilecek ve yalnız yapabileceğiniz bir etkinliktir. Yoga sırasında zihninizi rahatlatabilir ve kaybettiğiniz küçük hazları yeniden kazanabilirsiniz. 
  • Tek başınıza parkta oturmak ve gelen geçeni gözlemlemek, ağaçlara bakmak ve kuş seslerini dinlemek bile bir terapidir. Böylece odağınızı başka uyaranlara çevirebilirsiniz.

Anhedoni Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen anhedoni ruhsal ve fiziksel sağlığınızı etkileyebilir. Bu nedenle anhedoniyi ve altında bulunan sağlık sorununuzu tedavi ettirmelisiniz. Anhedoniyi ihmal ederseniz aşağıdaki olası sağlık sorunlarını yaşayabilirsiniz…

  • Majör depresif bozukluk,
  • Sosyal izolasyon,
  • Kaygı,
  • İlişkileri sürdürmede zorluk,
  • Ruh hali dalgalanmaları,
  • Enerji kaybı veya yorgunluk,
  • Yeme isteğini kaybetme ve yetersiz beslenme.

Bunlara ek olarak anhedoni nedeniyle uyku sorunları da hayatınızı etkilemeye başlayabilir. Bütün bu etkenler ise ruh sağlığınızı bozarak sizi günlük işlerinizi yapmaktan uzaklaştırabilir ve hayatınızda ciddi düzensizlikler gelişebilir. Anhedoninin ihmal edilmesi libidonuzu düşürerek cinsel isteğinizi de azaltabilir.

Anhedoni Hakkında Sık Sorulan Sorular

Anhedoni Belirtileri Nelerdir? 

Keyif alınan günlük basit aktivitelerden keyif alamama, sosyal izolasyon, başkalarıyla ilişki kurmama, var olan ilişkilerden uzaklaşma, hobilerden haz alamama, cinsel arzu azalması anhedoni belirtileridir.

Anhedoni Nasıl Geçer

Anhedoni altta yatan nedenin teşhisi ve ardından uygulanan tedavi ile geçer. Tedaviyle eş zamanlı olarak kişinin doktorunun önereceği yürüyüş, yoga gibi etkinlikleri de ihmal etmemesi gerekir.

Anhedoniden Nasıl Kurtulabilirim? 

Anhedoniden kurtulmak için başlangıçta fazla sosyalleşme içermeyen yürüyüş, koşu ve yoga gibi etkinliklere başlayabilirsiniz. Bu biraz rahatlama yaratabilir ancak anhedoniden kurtulmanın asıl yolu altta yatan sağlık sorununun bulunması ve tedavi edilmesidir.

Anhedoni Hastalığı Nedir?

Kişinin günlük hayatına mutluluk katan şeylerden hiçbir haz alamaması ya da çok daha az haz alması durumuna anhedoni hastalığı denilir.

Anhedoni Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Anhedoni, kişinin daha önce zevk aldığı şeylerden artık zevk alamaması durumudur. Anhedoni; terapi ve ilaç kullanılarak tedavi edilebilir.

Anhedoni ve İlgisizlik Aynı Şey midir?

Anhedoni ve ilgisizlik aynı şey değildir. Bir kişi hem anhedoniyi hem ilgisizliği aynı zamanda yaşayabilir. Anhedoni, zevk veya haz eksikliğidir. İlgisizlik ise bir şeyler yapmak için enerji veya motivasyona sahip olamama durumudur.

Anhedoni ile Sosyal Kaygı Aynı Şey midir?

Anhedoni ile sosyal kaygı ile aynı şey değildir. Sosyal kaygının temelinde yaşanan sorunların nasıl düzeleceği konusunda bir korku vardır ve bu nedenle sosyal ilişkilerden kaçınılır. Anhedonide ise sosyal etkinliklere katılmak, haz alınamadığı için önemini kaybeder.

Anhedoni Geçer mi?

Anhedoni sıklıkla kendi kendine geçen bir sağlık sorunu değildir. Bir sağlık uzmanından alınan destekle altta yatan nedenin bulunması ve tedavi prosedürünün uygulanması ile geçer ya da etkileri çok azalır. 

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!