Psikolojik kulak çınlaması (psikolojik tinnitus); anksiyete, kaygı, stres gibi nedenlerle yaşanan, kulakta çınlama sesi duyulmasıdır.

Amerika Birleşik Devletleri verilerine göre tinnitus toplumun yaklaşık yüzde 15'ini etkileyen bir sağlık sorunudur. Anksiyete bozuklukları ise Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yetişkinlerin yaklaşık yüzde 18'ini etkilemektedir.

Anksiyete ve tinnitus iki ayrı sorun olmasına rağmen, bazı insanlar her ikisini birlikte yaşayabilir. Bilim insanlarına göre tinnitus ile psikolojik sağlık sorunları arasında bir bağ bulunmaktadır ancak bu bağın nedeni ve nasıl bir bağ olduğu henüz net olarak açıklanamamıştır.

Psikolojik kulak çınlaması nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında detaylı bilgileri yazımızın devamında okuyabilirsiniz. 

Psikolojik Kulak Çınlaması Nedir?

Psikolojik kulak çınlaması (psikolojik tinnitus); stres, anksiyete, kaygı bozukluğu gibi psikolojik nedenlerle çınlama benzeri sesler duyulması durumudur.

Geçmeyen kulak çınlaması; çınlama sesiyle ifade edilse de kulakta duyulan ses vızıltı, tıslama ve ıslık gibi sesler de olabilir. Bu tip içsel sesleri yaşayan kişiler yaşadıklarını tanımlamakta zorlanır ve bu tanımlama zorluğu nedeniyle teşhis zor olabilir.

2020 yılına ait bir çalışmaya göre tinnitus ile psikolojik sorunlar arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Araştırmacılar; stres ve anksiyetenin tinnitusun olası nedenleri olduğunu öne sürmektedir.

Psikolojik Kulak Çınlaması Belirtileri Nelerdir?

Psikolojik kulak çınlamasının temel belirtisi arasında şunlar bulunur:

  • Bir kulakta ya da başın içinde duyulan ancak gerçekte olmayan çınlama, strese bağlı kulak uğultusu, vızıltı, ıslık ve tıslama gibi sesler.
  • Her iki kulakta birden ya da başın içinde duyulan çınlama, uğultu, vızıltı, ıslık ve tıslama gibi sesler.
  • Duyulan ses hafif ya da şiddetli olabilir. 
  • Tinnitus nedeniyle duyulan sesler gelip gidebilir veya kalıcı şekilde olabilir. 
  • Kafanın, boynun veya gözlerin hareket etmesi ya da vücudun belirli bölgelerine dokunulması ile çınlama, uğultu, vızıltı gibi benzeri seslerin duyulması ya da hali hazırda olan seslerde değişiklikler yaşanması.

Bu belirtilerin yanında fokal nörolojik belirtiler olarak adlandırılan, uyuşma, karıncalanma, his kaybı, kasları oynatamama vb. belirtilerden bir veya daha fazlası varsa, durumun nörolojik kulak çınlaması olması açısından acilen nöroloji hekimine başvurulması gerekmektedir. Yine psikolojik kulak çınlaması belirtilerinin yanında kulakta sürekli atan nabız sesinin olması, tek taraflı kulak çınlaması olması, ani işitme kaybı olması, baş dönmesi, kulak/yüz ağrısı vb belirtilerden bir veya daha fazlasının eşilk etmesi halinde acilen kulak burun boğaz hekimine başvurulması gerekmektedir. Bu noktada Psikolojik kulak çınlaması tanısının ilgili branşların kulak çınlamasının diğer önemli nedenlerini dışlaması sonrasında koyulduğunu belirtmek isteriz.

Psikolojik Kulak Çınlaması Geçer mi?

Kulak çınlaması zamanla düzelebilir ya da geçici olup kendiliğinden kaybolabilir. Bazı durumlarda ise psikolojik kulak çınlaması zamanla kötüleşebilir.

2021 yılında yapılan bir çalışmaya göre hafif kulak çınlaması olanların yaklaşık yüzde 40'ı ve şiddetli kulak çınlaması olanların yüzde 20'si, beş yıl sonra çınlamanın geçtiğini bildirmiştir.

Psikolojik kulak çınlaması geçer mi sorusunun yanıtı özetle şöyledir: Psikolojik kulak çınlaması; konuşma terapisi, anksiyete, depresyon ve somatik semptom bozukluğu için uygulanan tedavilerle geçer. Psikolojik kulak çınlamasının geçmesi için kullanılan terapi türleri arasında bilişsel davranışçı terapi ve farkındalık temelli terapi bulunur.

Kulak çınlaması için uygulanan fiziksel tedaviler arasında işitme cihazları, sesi maskelemek veya yok etmek için kullanılan beyaz gürültü makineleri bulunur. 

Psikolojik Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Kulak çınlamasından kurtuldum diyen bazı kişilerin yararlandığı yöntemler arasında, evde uygulanan anksiyete ve kaygıyı geçirmeye yardımcı olan yöntemler bulunur. Bu yaşam tarzı değişimleri, hafif seviyedeki psikolojik sorunların ve bunlarla bağlantılı psikolojik kulak çınlamasının giderilmesinde etkili olabilir.

Kulaktan ses gelmesi nasıl geçer sorusunu ev çözümleriyle de yanıtlayabiliriz. Evde uygulanan yöntemleri tıbbi tedavinin yerini tutmaz ancak genel tedavi planına ek olarak uygulanabilir. Bu yöntemler arasında şunlar bulunur:

  • Aerobik egzersiz 
  • Meditasyon
  • Derin nefes egzersizleri
  • Yoga
  • Günlük tutma
  • Alkol ve sigarayı azaltmak veya hiç tüketmemek
  • Kafein alımını azaltmak
  • Uyku düzenine dikkat etmek
  • Sağlıklı beslenmek
  • Aromaterapi

Orta ve şiddetli pikolojik kulak çınlaması sorununuz varsa; psikoterapi ve psikiyatrist önerisiyle ilaç tedavisine ihtiyaç duyabilirsiniz.

Psikolojik Kulak Çınlaması Neden Olur?

Araştırmacılara göre psikolojik kulak çınlamasının nedenlerinden biri, tinnitusun stresli durumlara tepki verirken bir alarm sinyali olarak işlev görmesinden kaynaklanmaktadır. Psikolojik kulak çınlaması özellikle stresli süreçlerin başlangıcında ortaya çıkar.

2020 yılında yapılan bir çalışmaya göre, kulak çınlaması ile anksiyete arasında yakın bir ilişki vardır ancak nedensel bağlantı hala bulunamamıştır. Araştırmacılar; stres ve anksiyetenin kulak çınlamasının olası nedenleri olduğunu öne sürse de bunun nasıl ya da neden olduğu konusunda hala emin değiller. 

2018 yılında yapılan bir diğer araştırma ise baş dönmesi ve kulak çınlaması gibi kulakla ilgili etkilerin duygusal stresle bağlantılı olduğunu bulmuştur. Çalışmalara göre stres, kulak çınlaması etkilerini daha da kötüleştirebilir.

Psikolojik Kulak Çınlaması Ne Kadar Sürer?

Kulak çınlaması ne kadar sürer sorusunun yanıtı değişkenlik gösterir çünkü kulak çınlamasının süresi altta yatan nedene bağlıdır. Bu nedenle kulak çınlaması kaç günde geçer sorusunun da net bir yanıtı yoktur. Bazı insanlar ara sıra gelip giden psikolojik kulak çınlaması yaşarken, diğerleri sürekli bir ses duyar. 

Her ne kadar kulak çınlamasının kesin bir tedavisi olmasa da bazı kulak çınlamaları geçici olabilir ve zamanla kendiliğinden düzelebilir. Eğer kulak çınlaması uzun süreli ve sürekli ise uygulanan tedavi, çınlamanın günlük yaşam üzerindeki etkilerinin azaltılmasına yardımcı olabilir.

Psikolojik Kulak Çınlaması Tedavisi Nasıl Olur?

Kulak çınlamasına eşlik eden psikolojik bir sağlık sorununuz varsa ya da anksiyete benzeri belirtiler gösteriyorsanız doktorunuz sizi bir psikolog veya psikyatrist gibi bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirebilir. Anksiyete tedavisi, psikolojik kulak çınlaması sorununuzu hafifletebilir ya da tamamen geçirebilir.

Kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, bazı insanlar yüksek stres veya anksiyete sonucu kulak çınlaması yaşarlar. Psikolojik kulak çınlaması tedavisi için yaygın kullanılan yöntemler arasında bilişsel davranışçı terapi, biyofeedback, egzersiz, meditasyon ve nefes çalışmaları gibi psikoterapi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleri bulunur.

Bilişsel davranışçı terapi ve yanında uygulanacak ses maskeleme tedavisi ile kulak çınlaması sorununuz hafifleyebilir ya da tamamen geçebilir.

Tinnitusun genel olarak uygulanan bir tedavisi yoktur ve tedavi altta yatan nedene odaklı olarak değişkenlik gösterebilir. Birçok insan işitme cihazları, takılabilir ses jeneratörleri ve danışmanlık gibi tedavilerle rahatlar.

Eğer psikolojik kulak çınlamasının nedeni anksiyete ise psikiyatrisiniz anksiyeteyi azaltıcı ilaçlar da reçete edebilir. İlaç tedavisine psikoterapi ve egzersiz ile derin nefes almayı içeren yaşam tarzı değişiklikleri da eşlik edebilir.

Psikolojik Terapiler

Psikolojik kulak çınlaması tedavisi için uygulanan psikolojik terapilerin en sık kullanılanı bilişsel davranışçı terapidir. Bilişsel davranışçı terapi yaşadığımız sorunlara karşı farkındalık yaratır ve bu sorunların ortadan kalkması için hayatınıza yeni bir bakış açısı katar.

Stres Yönetimi Teknikleri

Stresinizi yönetmek için şunları yapabilirsiniz:

  • Boş vakitlerinizi planlayın
  • Gerilmenize neden olan durumlarda karşınızdaki dinleyin ve onu anlamaya çalışın,
  • Hafif ve orta seviyede düzenli olarak egzersizler yapın
  • Düzenli olarak yaptığınız kahve içmek, yemek pişirmek gibi aktiviteleri keyifli bir şekilde yapmanın yollarını bulun
  • Evinizdeyken dinlenmeyi ihmal etmeyin
  • İmkanlar içerisinde belirli tarihler belirleyerek tatile gidin
  • Etrafınızdaki negatif insanların sizi psikolojik olarak hırpalamasına izin vermeyin

Anksiyete Kulak Çınlaması Yapar mı?

Anksiyete, vücudun strese doğal tepkisidir. Stres, bir kişinin düşünceleri ile fiziksel tepkileri arasındaki karmaşık etkileşimin sonucu olarak ortaya çıkar.

Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre, anksiyetenin özellikleri arasında gerginlik hissi, endişeli düşünceler ve kan basıncında artış gibi fiziksel değişiklikler bulunur.

Anksiyete hem duygusal anlamda hem de fiziksel anlamda sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle aksiyete kulak çınlaması yapabilir. 

Anksiyetesi olan insanlar, dış bir kaynağa bağlı olmayan çınlama, vızıltı, tıslama veya başka sesler duyabilirler. Anksiyete nedenli kulak çınlamasının şiddeti kişiden kişiye değişir. Dikkat dağıtıcı ve rahatsız edici olması nedeniyle yaşam kalitesini etkileyebilir.

Araştırma sonuçları; kronik kulak çınlaması olan kişilerin yüzde 45'inin anksiyete belirtileri gösterdiğini ve çınlamanın stres sonrası kötüleştiğini belirtmektedir.

Anksiyete Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Anksiyete kaynaklı kulak çınlamasını geçiren yöntemler arasında şunlar bulunur:

  • Doktor önerisiyle kullanılacak antidepresanlar
  • Ses maskeleme
  • İşitme cihazı kullanımı
  • Gevşeme teknikleri

Bunlara ek olarak terapist görüşmeleri de anksiyete nedenli kulak çınlamasının geçmesine yardımcı olur.

Depresyon Kulak Çınlaması Yapar mı?

Araştırmalara göre kronik kulak çınlaması olan kişilerin yüzde 10-60'ı depresyon sorunu yaşamaktadır. Bilim insanları psikolojik kulak çınlamasının depresyondan önce mi yoksa sonra mı başladığı konusunda tam olarak emin olmasalar da psikolojik sıkıntı ile tinnitus ilerlemesi arasında bir bağlantı olduğunu düşünmektedir.

Stres anketlerinin kullanıldığı bir çalışmada kulak çınlaması olan kişilerde yüksek stres seviyeleri tespit edilmiş ve katılımcıların çoğu depresyon sorunu yaşadıklarını belirtmiştir. Bu bulgular, kulak çınlaması ile depresyon arasında bir neden-sonuç ilişkisi olabileceğini düşündürmektedir.

Depresyon Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Depresyon beyin kimyasında değişiklikler yaratır ve insanların tepki verme biçimlerini değiştirebilir. Antidepresan ilaçlar, doğal denge yeniden sağlanana kadar beyindeki kimyasalların dengesizliğini düzeltebilir.

Psikiyatrist ve psikolog terapi görüşmeleri depresyon tedavisinde kullanılan bir diğer yöntemdir. Bu yöntemler depresyon kulak çınlamasının geçmesini sağlar.

Panik Atak Kulak Çınlaması Yapar Mı?

Panik atak kulak çınlaması nedenlerinden biridir. Tinnitus ve panik ataklarının kesişimi, psikolojik ve fizyolojik faktörlerin etkileşimine kadar izlenebilir. Bazı bireylerde artan stres ve kaygı seviyeleri, kulaklarda sürekli veya tekrarlayan bir gürültü veya çınlama algısıyla karakterize bir durum olan kulak çınlamasını tetikleyebilir veya seviyesini artırabilir.

Panik atak; yoğun stres veya kaygı altında gelişir. Bu durum ise artan kalp hızı, kas gerginliği ve yüksek stres hormonu seviyeleri gibi fizyolojik değişikliklere yol açabilir. Bu değişiklikler; potansiyel olarak kulak çınlaması algısını yoğunlaştırabilir.

Panik atak sırasında bireyler, uyaranlara karşı aşırı duyarlı hale gelir ve tinnitusun algılanan sesleri de dahil olmak üzere bedensel duyumlara aşırı derecede odaklanabilir. Bu artan farkındalık ve odaklanma, kulak çınlaması algısını güçlendirebilir ve normalden daha yüksek veya daha sorunlu görünmesine neden olabilir.

Panik Atak Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Bilişsel Davranışçı Terapi, panik atak nedenli kulak çınlamasının psikolojik etkilerinin yönetilmesine yardımcı olur. İşitme cihazları ve maskeleyiciler de kulak çınlamasının geçmesini destekler. Psikiyatrist önerisi ile antidepresanlardan da yararlanılabilir. 

Strese Bağlı Kulak Çınlaması Olur mu? 

Yüksek stres ve kaygı sorunları tüm vücut üzerinde, özellikle de sinir sistemimiz üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Stres seviyeleri arttıkça, işitme sistemi üzerindeki etkilerin gelişme olasılığı da artar. Bu nedenle strese bağlı kulak çınlaması görülebilir.
Stres ve kaygı birikip yoğunlaştığında, dışarıdan bir ses kaynağı olmasa bile kulaklarda sürekli çınlama veya ıslık sesi gibi bazı tinnitus belirtileri fark edilebilir. Buna strese bağlı tinnitus denir.

Strese Bağlı Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Strese bağlı kulak çınlamasını geçiren yöntemler arasında bilişsel davranışçı terapi, doktor önerisiyle antidepresan kullanımı, ses maskeleme ve işitme cihazı kullanımı bulunur. Aktif bir yaşam sürmek, fiziksel aktivite yapmak, sağlıksız alışkanlıklardan kaçınmak, sosyalleşmek ve meditasyon yapmak da strese bağlı kulak çınlamasının geçmesine katkıda bulunur.

Kaygı Bozukluğu Kulak Çınlaması Yapar Mı?

Kaygı bozukluğunun kulak çınlamasına neden olan etkenlerden biri olduğu düşünülmektedir ancak bu sürecin tam olarak nasıl geliştiği tam olarak bilinmemektedir. Beyin kimyasallarında değişimlere neden olan kaygı bozukluğunun hemen öncesinde ya da ilerleyen aşamalarında kulak çınlaması gelişebilir.

Kaygı bozukluğu sorunu olan kişiler, başka bir sağlık sorunu olmaksızın çınlama, uğultu, vızıltı, tıslama veya benzer tarzda farklı sesler duyabilirler.

Kaygı Bozukluğu Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Kaygı bozukluğunun neden olduğu kulak çınlaması başta bilişsel davranışçı terapi olmak üzere terapi seansları, doktor önerisiyle antidepresan kullanımıyla geçebilir. Bu yöntemlere ek olarak ses maskeleme ve işitme cihazı kullanımı da kaygı bozukluğu nedenli kulak çınlamasının tedavisinde kullanılabilir.

Kulak Çınlamasının Psikolojik Olduğunu Nasıl Anlarız?

Kulak çınlamasının psikolojik olduğunu anlamak için öncelikle kişinin fiziksel sağlıkla ilgili herhangi bir sorun yaşayıp yaşamadığı değerlendirilir. Bu sorunlar arasında şunlar bulunur:

  • Orta veya iç kulağa zarar gelmesi
  • İç kulağı beyine bağlayan işitme siniriyle ilgili sorunlar
  • Beynin sesleri işleyen bölümleriyle ilgili sorunlar
  • Kulak kanalının tıkalı olması
  • Beyin tümörleri
  • Sinüs enfeksiyonları
  • Kulak enfeksiyonları
  • Tiroid dengesizliği
  • Yüksek tansiyon
  • Yüksek kolesterol
  • Gürültü kaynaklı işitme kaybı
  • Bazı ilaçların kullanımı

Yukarıdaki sağlık sorunları elemine edildikten sonra kişinin psikolojik bir sorunu olup olmadığı değerlendirilir. Bunun içinse kulak çınlaması yaşayan kişinin bir psikiyatrist ya da psikolog tarafından, psikolojik açıdan değerlendirilmesi gerekir. Anksiyete, depresyon, panik atak, stres ve kaygı bozukluğu psikolojik kulak çınlamasına neden olabilen psikolojik rahatsızlıklardır.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!