İçindekiler

Multipl Skleroz (MS hastalığı), beyin ve omurilikteki sinir dokusunun hasar gördüğü, gençlerde travma dışı engellilik nedenleri arasında birinci sırada gelen ve sıklığı giderek artan bir rahatsızlık. MS hastalığı genellikle ataklar ve düzelme dönemleriyle seyreden kronik bir hastalık. 

Dünya genelinde 2.3 milyon MS hastası olduğu tahmin ediliyor. Farklı toplumlarda hastalık görülme oranı 100.000 kişide 2 ila 200 arasında değişirken, Türkiye’de bu oran 40-50 kişidir. MS hastalığı genellikle 20 -40 yaşlar arasında belirti verir ve kadınları üç kat daha fazla etkiler. 

MS Hastalığı Neden Olur?

MS hastalığının tam nedeni bilinmemektedir. MS hastalığında, bağışıklık sistemi vücudun kendi dokularına, özellikle sinirleri saran ve ileti hızını artıran myelin kılıfına zarar verir. Bu zararın ardından kişide yorgunluk, görme sorunları, uzuvlarda batma, elektriklenme ya da küntleşme görülür. Hastalığın ilerleyen aşamalarında ise zihinsel becerilerde, hareket kabiliyetinde ve duygusal dengede sorunlar yaşanır.

MS Hastalığı Genetik midir?

MS hastalığının gelişiminde bazı genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. MS’e neden olan tek bir gen saptanmış olmasa da hastalık riskini yükselten 200’ün üzerinde genetik özellik bildirilmiştir. MS vakalarının yüzde 1,9 ila 4,7’sinin ailevi olduğu düşünülmektedir. Anne ya da babasında hastalık olanların yüzde 1,5’inde MS hastalığı görülmektedir. 

Hastalık gelişiminde ayrıca; genlerde değişikliğe neden olmaksızın işlevlerini etkileyen epigenetik faktörlerin de rol oynadığı düşünülmektedir. MS ile ilişkili çevresel faktörler arasında Ebstein-Barr gibi bazı virüs enfeksiyonları, sigara tüketimi, obezite ve D vitamini eksikliği yer almaktadır. Ekvatordan uzaklaştıkça MS hastalığı sıklığının artması, güneşe daha az maruz kalma ve düşük D vitamini düzeylerinin hastalıkla ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.

MS Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın belirtilerinin sinir sisteminin etkilenen bölgesine ve etkilenme şiddetine göre kişiden kişiye değişiklik gösterir. 

MS hastalığında görülen belirtiler sinir sisteminin etkilendiği bölgeyle bağlı olarak değişiklik gösterse de MS hastalığı başlangıcında en sık görülen belirtiler şunlardır: 

  • Yorgunluk, 
  • Görme sorunları, 
  • Uzuvlarda batma, elektriklenme ya da küntleşme şeklindedir. 

MS hastalığı belirtileri arasında ayrıca; zihinsel beceriler, hareket kabiliyeti ve duygusal dengede yaşanan değişimler de bulunur.

Hareket sistemini, görmeyi ve dengeyi etkileyebilen belirtiler erken dönemde tanı koymayı zorlaştırır. Bazı vakalarda hastalık ilk ataktan sonra süresi belirsiz olan sessiz bir döneme girer. Bu vakalar klinik izole sendrom (KİS) tanısıyla muhtemel MS hastaları olarak değerlendirilir. 

MS’in en sık görülen seyri, ataklı yineleyici MS’tir. Tekrarlayan ataklar arasında belirti ve ilerleme izlenmeyen düzelme dönemleri vardır. Sekonder ilerleyici MS tablosunda, uzun süre devam eden ataklı yineleyici MS’in ardından ataklar kesilir ancak zaman içinde belirtiler artmaya devam eder ve engellilik gelişir. Primer ilerleyici MS tablosunda ise ilk belirtilerden itibaren belirgin bir atak ya da düzelme olmaksızın belirtilerde sürekli bir artış izlenir.

MS Hastalığı Tedavisi Var mı?

MS hastalığının tedavisi hastalığın evresi ve hastanın belirtilerine göre farklılık gösterir. MS hastalığında tedavinin amacı; atak sıklığını ve şiddetini düşürmek, hastalığın seyrini yavaşlatmak, hastanın şikayetlerini gidermek ve hayat kalitesini yükseltmektir. Ataklar sırasında steroidler kullanılırken ataklar arası dönemlerde bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine etkilerini daha ılımlı hale getiren modifiye edici ilaçlar kullanılır.

MS tedavisinde ilaçların yanında egzersiz ve rehabilitasyon da ihmal edilmemelidir. Hastanın fiziksel kapasite ve uygunluğuna uygun aerobik egzersizler yapılmalıdır. Rehabilitasyon programlarına sadece ağır hastalarda ve atak sonralarında başvurulmamalı, engelliliğin engellenmesi ve yaşam kalitesinin artırılması için süreklilik kazandırılmalıdır. 

MS hastaları egzersiz yaparken ısınma hareketlerini ihmal etmemelidir. Güvenli bir ortam sağlamak için düşme riskini artırabilecek kaygan zeminlerden ve ışıklandırmanın kötü olduğu mekanlardan kaçınılmalıdır. Vücut ısısının yükselmesi şikayetlerin artmasıyla ilişkili olduğundan egzersiz orta şiddette tutulmalı, sıcak ortamlarda yapılmamalıdır. Bunun yanında dengeli beslenme, yeterli uyku ve sigaradan uzak durmak da MS hastalarının sağlığı için önemlidir.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!