İçindekiler

Maymun çiçeği, ilk olarak bir maymun kolonisinden 1958’de izole edilen, insanlarda ve hayvanlarda hastalık yapabilen bir virüstür. Çiçek hastalığıyla aynı aileden gelen maymun çiçeği virüsünün yarattığı etkiler, genellikle o kadar ciddi değildir.

Maymun çiçeği virüsünün ilk kaynağı bilinmemekle birlikte Afrika’da yaşayan vahşi hayvanlar ve kemirgenler kaynaklı olabileceği düşünülmektedir. Maymunlar ve insanlar, virüsün tesadüfi konaklarıdır. İnsanlarda ilk olarak 1970’li yıllarda Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde bir hastalık şeklinde görülmüştür.

Dünya üzerinde salgın şeklinde yayılması ilk olarak 2003’te Amerika’da olmuştur. 2022’de gerçekleşen ikinci salgında birden çok ülke etkilenmiş ve insandan insana yaygın bulaşıyla endişelerin odağı olmuştur.

1980 yılına kadar devam eden çiçek hastalığı aşısının, maymun çiçeği hastalığının yayılmasını da durdurmada etkili olabileceği Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilmiştir. Çiçek aşılamasının durdurulmasının maymun çiçeğine karşı duyarlılığı artırabileceği ve vakaların bu nedenle gelişebileceği düşünülmektedir.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?

Maymun çiçeği virüsünün görüldüğü vakalarda Afrika’ya seyahat öyküsünün bulunması ya da hasta kişilerle yakın temas ön plana çıkmaktadır. 2022 yılındaki salgında cinsel temas yoluyla bulaş ön plana çıkmış olup, maymun çiçeği virüsünden etkilenenlerin çoğunda cinsel temas öyküsü tespit edilmiştir. Fakat sadece cinsel temas değil, ev içi yakın temas ve mesleki maruziyet sonucu bulaşın olduğu da unutulmamalıdır.

Maymun çiçeği virüsünün şu yollarla bulaşır:

  • Kan veya sperm gibi vücut sıvılarıyla temas,
  • Enfekte olmuş kişilerin derilerindeki maymun çiçeği lezyonlarıyla temas,
  • Damlacıkların solunması ile virüs alımı,
  • Daha az riskli olsa da; virüs taşıyan kişilerin kullandığı yatak, yastık, çarşaf, giysi gibi eşyalarda bulunan vücut sıvılarına temas.

Maymun Çiçeği Virüsü Hayvanlardan İnsanlara Bulaşır mı?

Maymun çiçeği virüsü taşıyan hayvanlar hastalığı insanlara da bulaştırabilir. Virüs taşıyan hayvan bir insanı tırmalar ya da ısırırsa hastalık bulaşabilir. 

Maymun Çiçeği Virüsü İnsanlardan Evcil Hayvanlara Bulaşır mı?

Maymun çiçeği virüsü hayvanlardan insanlara bulaşabildiği gibi insanlardan da evcil hayvanlarına bulaşabilir. Virüsün insandan hayvana bulaşma yolları şunlardır:

  • Sarılmak,
  • Öpmek, 
  • Beraber uyumak,
  • Yemek paylaşımı.

Maymun çiçeği hastalığınız varsa, tamamen iyileşene kadar evcil hayvanlarınızdan uzak durmalısınız ve kullandığınız eşyalara temas etmelerini engellemelisiniz. 

Maymun Çiçeği Belirtileri Nelerdir? 

Deriden yakın temas ve ortamdan solunum yoluyla vücuda giren virüs, ortalama 5-13 günlük bir kuluçka süresinden sonra hastalık belirtilerini oluşturmaya başlar. 

  • Maymun çiçeği belirtileri arasında öncelikle ateş, titreme ve kas ağrıları gibi standart bir viral enfeksiyon belirtileri bulunur. 
  • Sonrasında hastalığın karakteristik döküntüsü görülür. Döküntüler tüm ciltte görülmekle birlikte kasık, genital, anal ve oral lezyonlar öne çıkabilmektedir. 
  • Döküntü önce 2-5 mm’lik kızarıklıklar olarak başlar, sonrasında içi su ve hücre artığı dolu veziküllere ve psödopüstüllere döner. 
  • 7 ile 14 gün arasında kabuk bağlayarak sonlanır. Lezyonlar ilk başta ağrılı olabilir ve kabuk bağlama döneminde kaşıntı gelişebilir.
  • Belirtiler arasında geçmişteki salgınlarda görülenlerden herhangi biri de bulunabilir: Ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, sırt ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük, lenf düğümlerinde büyüme ve ciddi vakalarda nefes almada zorluk.

Maymun çiçeğini döküntüler ortaya çıkmadan bir gün önce başkalarına da bulaştırabilirsiniz. İlk belirtiler görüldükten sonra 21 güne kadar veya lezyonlarınız kabuk bağlayana ve başka semptomlarınız kalmayana kadar bulaştırma ihtimaliniz devam eder.

Maymun Çiçeği Virüsü Teşhis ve Tedavisi

Maymun çiçeği virüsü tanısı cilt lezyonlarından ve sıvılardan alınan örneklerden PCR testiyle virüs üretilerek konulur. Maymun çiçeği tedavisinde bazı antiviral ajanların virüse karşı etkili olabileceği düşünülmektedir. Şu an için kesin bir tedavisi olmamakla birlikte destekleyici tedaviler uygulanmaktadır.

Hastalığa karşı çiçek aşısının etkili olacağı düşünülse de günümüzde çiçek aşısı kullanılmamaktadır. Maymun çiçeğine karşı geliştirilmiş Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı bir aşı bulunmaktadır.

Maymun Çiçeği Virüsünden Korunma Yolları

Maymun çiçeğinin karakteristik döküntüsü olan veya endemik bölgelere seyahat öyküsü olan kişilerle yakın temastan kaçınmak, bu kişilerin çarşafları ve kişisel eşyalarıyla teması önlemek gerekir. Yakın temas durumunda standart korunma önlemleri uygulanmalıdır.

Maymun çiçeği hastalığına yakalanmamak için:

  • Maymun çiçeği hastalığının sık görüldüğü bir bölgede bulunacaksanız genel anlamda hayvanlardan ve özellikle ölü hayvanlardan uzak durun.
  • Maymun çiçeği virüsü ile enfekte olmuş bir kişiye veya hasta bir insan ya da hayvanın temas ettiği yatak, çarşaf, yastık, yorgan gibi şeylere temas etmeyin.
  • Virüs taşıyan bir hayvana veya kişiye yakın olmak zorundaysanız, ellerinizi sık sık dezenfektan kullanarak temizleyin ya da su ve sabun kullanarak yıkayın.
  • Temastan kaçınamıyorsanız mutlaka maske, koruyucu gözlük, eldiven gibi şeyler kullanarak direkt teması önleyin.

Maymun Çiçeği Virüsü Öldürür mü?

Maymun çiçeği hastalığı sıklıkla 2-4 hafta içinde seyrini tamamlar. Aldığı virüs miktarı çok olan çocuklar veya kronik sorunları olan, bağışıklık sistemi güçlü olmayan kişiler maymun çiçeği hastalığından ciddi şekilde etkilenebilir.

Bazı vakalarda binlerce lezyon bir araya gelerek büyük deri alanlarına zarar verebilir. Maymun çiçeği hastalığının ölüme neden olma ihtimali vardır ancak ölüm nadir olarak görülür. Hastalığın çıkış noktası Afrika'da maymun çiçeği hastalığına yakalanan her 10 kişiden biri hayatını kaybeder. Bunun nedeni ise bu bölgede yaşayan insanların yeterli tıbbi bakım alamamasıdır. Çocuklar ciddi hastalık ve ölüm açısından en büyük risk grubunu oluştururlar.

Maymun çiçeği virüsünün ardından bazı kişilerde ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu tip komplikasyonlar arasında ensefalit, kan zehirlenmesi, bronkopnömoni ve görme kaybına neden olabilen kornea enfeksiyonu bulunur. 

Hamileler Maymun Çiçeği Hastalığından Nasıl Etkilenir?

Hamile ya da emziren kadınlar maymun çiçeği virüsü almaları halinde hastalıktan ciddi şekilde etkilenebilirler. Dünya Sağlık Örgütü’nün verdiği bilgilere göre anne adayı, plasenta vasıtasıyla doğumdan önce virüsü karnındaki bebeğe bulaştırabilir. Böyle bir durumun yaşanması halinde düşük ve cansız doğum yaşanabilir. 

Öte yandan maymun çiçeği hastalığının doğum kusurları ihtimalini yükselttiğine ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Eğer anne adayı maymun çiçeği virüsünü hamileliğinin ilk üç aylık döneminde aldıysa, yüksek ateş nedeniyle bazı doğum kusurlarının gelişme olasılığı artabilir. 

Maymun Çiçeği Hastalığı Doğumda ya da Emzirme ile Bulaşır mı?

Anne, doğum sırasında veya sonrasında yakın temas yoluyla virüsü yeni doğan bebeğine geçirebilir. Maymun çiçeği virüsünün emzirme yoluyla bebeğe bulaşabileceğine dair herhangi bir kanıt yoktur.

Hamileyken Maymun Çiçeği Virüsü Bulaşan Kadınları Nasıl Bir Süreç Bekler?

Hamileyken maymun çiçeği hastalığına yakalanan anne adaylarının kadın sağlığı ve doğum uzmanlarına durumu bildirmeleri önemlidir. Böylece hekim, anne adayını ve bebeği doğuma kadar yakından takip edebilir. Hamilelik 26 haftayı geçtiyse ya da kendinizi iyi hissetmiyorsanız, doktorunuz bebeğin kalbini 2-3 günde bir takip etmeyi isteyebilir. Bu zaman zarfında ayrıca bebeğin büyüme süreci ve plasentanın düzgün çalıştığı tespit edilene kadar düzenli ultrason çekimleri yapılabilir. 

Anne adayı maymun çiçeği hastalığına yakalandıysa ya da hastalık varlığından şüpheleniliyorsa, doğum sırasında enfeksiyonun bebeğe geçirme riskini azaltmak için normal doğum yerine sezaryen uygulanabilir. Doğumdan sonra ise hastalık bulaşması riskini minimuma indirmek için enfeksiyon riski ortadan kalkana kadar, bebek anneden ayrı tutulur.

Maymun Çiçeği Hastalığından Korunmak İçin Maske Takılmalı mı?

Maymun çiçeği hastalığına yakalandıysanız ve öksürük, nefes darlığı, boğaz ağrısı gibi belirtiler yaşıyorsanız hastalığı başkalarına bulaştırmamak için cerrahi maske takmanız gerekir. Maymun çiçeği hastalığına yakalanmayan kişiler ise etraflarında virüs ile enfekte olmuş yakınları varsa mutlaka maske takmalı ve yakın temastan kaçınmalıdır.

Kondom, Cinsel İlişki ile Maymun Çiçeği Virüsünün Bulaşmasını Engeller mi?

İlişkiye giren taraflardan birinin genital bölgesinde ya da anüs civarında maymun çiçeği kaynaklı cilt döküntüsü varsa sadece kondom kullanmak yeterli bir korunma yöntemi değildir. Her iki taraftan birinde maymun çiçeği virüsü teşhis edildiyse ya da şüphe duyuluyorsa belirtiler tamamen geçene kadar cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir. 

Maymun Çiçeği Hakkında Sık Sorulan Sorular

Maymun Çiçeği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Maymun çiçeği tedavisinde bazı viral ajanların etki gösterdiği düşünülüyor. Bu konuda net bir bilgi yoktur. Öte yandan maymun çiçeği tedavisinde mevcut koşullarda semptomların giderilmesine yönelik destekleyici tedavi uygulanmaktadır. 

Maymun Çiçeği Belirtileri Nelerdir?

Maymun çiçeği belirtileri: Ateş, titreme, kas ağrıları, yorgunluk, baş ağrısı, sırt ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük, lenf düğümlerinde büyüme, kasık, genital, anal ve oral bölgelerde içi su ve hücre artığı dolu cilt döküntüleri görülür. Döküntüler tüm vücuda yayılabilir.

Maymun Çiçeği Hastalığı Belirtileri Nelerdir? 

Maymun çiçeği hastalığı belirtileri arasında enfeksiyon hastalıklarında görülen ateş, titreme, kas ağrıları, yorgunluk, baş ağrısı, sırt ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük, lenf düğümlerinde büyüme, kasık, genital, anal ve oral bölgelerde içi su ve hücre artığı dolu cilt döküntüleri bulunur.

Maymun Çiçeği Virüsü Nedir? 

Maymun çiçeği, ilk olarak bir maymun kolonisinden 1950’de izole edilen, insanlarda ve hayvanlarda hastalık yapabilen bir virüstür.

Maymun Çiçek Hastalığı Nedir?

Maymun çiçek hastalığı, çiçek hastalığı ile aynı aileden gelen bir virüsün neden olduğu, önce ateş titreme gibi tipik viral enfeksiyon belirtileriyle başlayan, ardından kasık, genital, anal ve oral bölgelerde cilt döküntülerine neden olan bir hastalıktır. 

Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Maymun çiçeği virüsü belirtileri arasında enfeksiyon hastalıklarında görülen ateş, titreme, kas ağrıları, yorgunluk, baş ağrısı, sırt ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük, lenf düğümlerinde büyüme, kasık, genital, anal ve oral bölgelerde içi su ve hücre artığı dolu cilt döküntüleri bulunur.

Maymun Çiçeğinin Belirtileri Nelerdir?

Maymun çiçeğinin başlangıç aşamasında ateş, titreme, kas ağrıları, yorgunluk, baş ağrısı, sırt ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük gibi belirtiler görülür. Ardından anal, genital, kasık bölgelerinde ve ağız çevresinde içi sıvı dolu kırmızı cilt döküntüleri gelişir.

Maymun Çiçeği Virüsü Bulaşıcı mı? 

Maymun çiçeği virüsü vücut sıvısı temasıyla, cinsel ilişkiyle, vücut sıvısı bulaşmış giysi, yorgan gibi şeylerin ortak kullanımıyla, aynı tabaktan yemek yemekle ve hava yoluyla vücut sıvısı alınmasıyla yayılan, bulaşıcı bir virüstür.

Maymun Çiçeği Ölümcül müdür? 

Maymun çiçeği ölümcül olabilir ama maymun çiçeği vakalarında ölüm nadir görülür. Afrika ülkelerinde maymun çiçeği daha ölümcül bir seyir izler. Bu durum bölgede yaşayan insanların sağlık hizmetlerine ulaşamamasından kaynaklanır.

Maymun Çiçeği Bulaşıcı mı? 

Maymun çiçeği; vücut sıvısı temasına yol açabilen cinsel ilişki, öpüşme, ortak eşyaların kullanılması gibi etkenler ve hava yoluyla bulaşır.

Maymun Çiçeği Hastalığı Tedavisi Var mı?

Henüz maymun çiçeği hastalığının net bir tedavisi yoktur. Antiviral ilaçların maymun çiçeği hastalığının etkilerini gidermeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. 

Maymun Çiçeği Kaşıntı Yapar mı? 

Maymun çiçeği, cilt döküntülerinin kabuklandığı dönemde kaşıntı yapar. Kabukların iyileşmesiyle kaşıntı da geçer.

Maymun Çiçeği Kaşınır mı? 

Maymun çiçeğinin neden olduğu kızarıklıklar kabuklanmaya başladığında maymun çiçeği kaşınır. Kabukların dökülmesiyle kaşıntı azalarak geçer. 

Bu bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!