İçindekiler

Akut koroner sendrom; ST Segment Yükselmeli Myokard Enfarktüsü, ST Segment Yükselmesiz Myokard Enfarktüsü ve Kararsız Angina’yı tanımlayan tıbbi bir terimdir.

ABD verilerine göre akut koroner sendrom her yıl yaklaşık 400.000 can kaybına neden olur. Akut koroner sendrom çoğunlukla hipertansiyon, kolesterol yüksekliği vb risk faktörlerini taşıyan altta yatan koroner kalp hastalığı olan kişilerde görülür. Akut koroner sendrom hakkında detaylı bilgilere aşağıdaki metnimizden ulaşabilirsiniz.

Akut Koroner Sendrom Nedir?

Akut koroner sendrom, kalp hastalıklarında yaygın görülen, üç tür koroner arter hastalığı tıkanıklığını tanımlamakta kullanılan terimdir. 

Bu üç tür hastalığın ortak noktası, kalbe giden kan akışının azalmasına neden olan bir dizi sağlık sorunu olmalarıdır. Akut koroner sendrom belirtileri değişiklik gösterebilir ancak altta yatan neden kalbe kan getiren atardamarlarda gelişen tıkanıklıktır.

Mesela miyokard enfarktüsü veya kalp krizi olarak adlandırılan durumlar akut koroner sendrom nedeniyle yaşanan sağlık sorunudur.  

Akut Koroner Sendrom Belirtileri Nelerdir?

Akut koroner sendrom belirtileri genellikle aniden başlar. Belirtiler arasında şunlar bulunur:

  •  Genellikle ağrı, basınç, sıkışma veya yanma olarak tanımlanan göğüs ağrısı veya rahatsızlığı. Göğüs ağrısına ayrıca anjina da denir.
  • Göğüste başlayıp vücudun diğer bölgelerine yayılan ağrı. Bu bölgeler arasında omuzlar, kollar, üst karın bölgesi, sırt, boyun veya çene bulunmaktadır.
  • Mide bulantısı veya kusma.
  • Hazımsızlık.
  • Dispne olarak da adlandırılan nefes darlığı.
  • Ani olarak gelişen yoğun terleme.
  • Hızlı kalp atışı.
  • Baş dönmesi veya sersemlik hissi.
  • Bayılma.
  • Alışılmadık yorgunluk.

Göğüs ağrısı veya göğüs bölgesinde rahatsızlık hissi, akut koroner sendromun en yaygın belirtisidir. Hissiyat, sol omzunuza, kollarınıza, boynunuza, sırtınıza veya çenenize yayılabilir.

Akut koroner sendrom belirtileri yaşa, cinsiyete ve diğer tıbbi rahatsızlıklara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örnek olarak; kadınlar, yaşlı yetişkinler veya diyabet hastaları göğüs ağrısı veya göğüste rahatsızlık hissi olmadan akut koroner sendrom yaşayabilir.

Akut koroner sendromun diğer belirtileri arasında tükenmişlik, kalp çarpıntısı, hazımsızlık veya mide ekşimesi ile karıştırılabilen üst karın ağrısı bulunur.

Akut koroner sendroma işaret eden belirtilerin devam etmesi veya kötüleşmesi halinde en kısa sürede bir sağlık uzmanına ulaşılmalıdır. Bu belirtileri yaşayan kişiler, kalp krizi ve diğer akut koroner sendromla ilişkili bir sorun yaşadıklarını düşünüyorlarsa, kan sulandırıcı bir ilaç alıp ambulans çağırarak bir acil servise gitmelidir.

Akut Koroner Sendrom Nedenleri Nelerdir?

Akut Koroner sendrom nedenleri şunlardır:

  • Koroner Arterlerde Plak Oluşumu (Ateroskleroz)
  • Plakların Yırtılması veya Çatlaması
  • Koroner Arterlerde Pıhtı Oluşumu
  • Koroner Arterlerde Spazm
  • Damar Sertliği
  • Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
  • Yüksek Kolesterol Seviyeleri
  • Diyabet
  • Sigara İçme
  • Obezite
  • Fiziksel Aktivite Eksikliği
  • Stres
  • Ailede Kalp Hastalığı Öyküsü

 
Koroner Arterlerde Plak Oluşumu (Ateroskleroz)

Akut koroner sendromun ana nedenlerinden biri koroner arterlerde oluşan plak birikimidir. Plak birikimi nedeniyle damarlar tıkanmaya başlar ve yeterli kan akışı sağlanamadığı için akut koroner sendrom gelişir.

Plakların Yırtılması veya Çatlaması

Plak yırtılması ve çatlaması, akut koroner sendromun altında yatan en önemli patolojik mekanizmalardan biridir. Plak erozyonu ile başlayan süreç ilerlediğinde akut koroner sendroma neden olur.

Koroner Arterlerde Pıhtı Oluşumu

Koroner arterlerde pıhtı oluşumu, akut koroner sendromda önemli bir rol oynar. Koroner arter içinde pıhtı oluşumu, koroner kan akışının tıkanması ve miyokarda oksijen temininin azalması, çeşitli akut koroner sendromlara neden olur.

Koroner Arterlerde Spazm

Koroner spazm, hastalığın sık görülen bir nedenidir. 488 ardışık hasta ile yapılan çalışmada, bu kişilerin yüzde 28’inde sorumlu lezyon bulunamadı. 22 kişiye ise başka bir tanı konuldu. Kalan 116 hastanın 86'sında test yapıldı ve 42 hastada koroner spazm doğrulandı.

Damar Sertliği

Damar sertliği nedeniyle aterosklerotik plakta çatlak veya rüptür gelişmesi ile koroner kan akışında ani değişiklikler yaşanabilir. Bu durumda akut koroner sendrom gelişebilir.

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)

Yüksek tansiyon, akut koroner sendrom açısından önemli bir bir risk faktörüdür. 420.000 kişinin verilerinin değerlendirildiği bir çalışmaya göre 105 mm Hg üzeri diyastolik kan basıncı olan kişilerde akut koroner sendrom gelişmesi ihtimali dört kat daha yüksektir.

Yüksek Kolesterol Seviyeleri

Akut koroner sendromunun öne çıkan nedenlerinden biri de yüksek kolesterol seviyeleridir. Yapılan bir araştırmaya göre akut koroner sendrom nedeniyle hastaneye yatırılan hastaların yaklaşık yarısında Non HDL kolesterol düzeyi yüksektir. Non HDL kolesterol; uzun vadede daha yüksek can kaybı riski ve kalp yetmezliği ile ilişkilidir.

Diyabet

Diyabet, koroner arterlerde plak oluşumunu şiddetlendirir. Bu nedenle akut koroner sendrom gelişme riskinin artmasıyla ilişkilidir. Akut koroner sendrom nedeniyle hastaneye yatırılan hastaların yaklaşık yüzde 25-30' unda diyabet tespit edilir. Rahatsızlık, diyabet sorunu olan kişilerde daha erken ortaya çıkar.

Sigara içme

Sigara içmek, kararsız koroner arter plağı oluşumuna yol açabilen bir akut koroner sendrom risk faktörüdür.

Obezite

Obezite, kalp sağlığındaki olumsuz etkileri nedeniyle önemli bir risk faktörüdür. Bazı tıp uzmanlarına göre obezite, akut koroner sendrom açısından da bir risk etkenidir. Bu konuda yapılan çalışmalarda henüz net bir araştırma sonucu elde edilememiştir.

Fiziksel aktivite eksikliği

Araştırmalara göre fiziksel aktivite ve egzersiz yapmak koroner arterlerde plak oluşumunu geciktirerek akut koroner sendrom geçirme riskini azaltır. Bu nedenle hareketsizlik akut koroner sendrom nedenlerinden biridir.

Stres

Depresyon, anksiyete ve stres hem kardiyovasküler hastalık gelişme riskinin artmasına hem de kardiyovasküler hastalıkların seyrinin kötüleşmesine katkıda bulunur. Bu da yüksek stres seviyelerini, akut koroner sendrom nedenlerinden biri haline getirir.

Ailede Kalp Hastalığı Öyküsü

Anne, baba ve kardeşlerde kalp hastalığı öyküsü varsa akut koroner sendrom yaşanma riski yükselir. Bu nedenle anne, baba ve kardeşlerinde kalp sorunu olanlar akut koroner sendrom risklerinin yüksek olduğunu bilmeli ve buna uygun bir yaşam tarzı seçmeleri gerekir.

Akut Koroner Sendrom Tanısı Nasıl Konur?

Anamnezin yanında Akut Koroner Sendrom tanısı konulurken kullanılan yöntemler şunlardır:

  • Kan testleri (Troponin)
  • Elektrokardiyografi (EKG)
  • Eko ve anjiyo testleri

 Kan Testleri (Troponin)

Akut koroner sendrom tanısı için kullanılan yöntemlerden biri kan testleridir. Kan testlerinde bakılan önemli değerlerden biri troponin seviyeleridir çünkü akut koroner sendrom sırasında troponin seviyesi hızlı bir şekilde yükselir.

Elektrokardiyografi (EKG)

Akut koroner sendrom teşhisinde kullanılan yöntemlerden bir diğeri EKG’dir. Bu yöntemde elektriksel aktivitesini kaydeden bir EKG cihazı kullanılır ve doktorunuz buradaki değerleri inceler.

Eko ve Anjiyo Testleri

Yüksek ses dalgaları kullanan Eko ile kalbinizin yapısı ve işlevini yerine getirip getirmediği kontrol edilir. Anjiyo ise koroner arterler adı verilen kalbin kan damarlarına bakmak için X-ışınları kullanan bir testtir. Bu işlemle kan damarının daralıp daralmadığı veya tıkalı olup olmadığı anlaşılır.

Bu yöntemlerden elde edilen sonuçlar, durumunuzun kalp krizi mi yoksa kararsız(unstabil) anjina mı olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

Bu yöntemlere ek olarak; diğer sağlık sorunlarını ekarte etmek ve tedaviyi yönlendirmek için başka yöntemlerden de yararlanılabilir.  Mesela egzersiz stres testi veya ilaç stres testi gibi bazı testler ile kalbinizin zor durumlarda ne kadar iyi çalıştığını görmek için kalp atış hızınız artırılabilir.

Sağlık hizmeti sağlayıcıları ayrıca kalbinizin ayrıntılı görüntülerini üretmek için BT taraması veya kalp MRI gibi görüntüleme yöntemleri de kullanır. Diğer görüntüleme testleri arasında şunlar bulunabilir:

  • Kalsiyum skoru tarama kalp taraması.
  • Kalp kateterizasyonu ile koroner anjiyogram.
  • Koroner bilgisayarlı tomografi anjiyografisi.
  • Ekokardiyogram.
  • Nükleer tıp görüntüleme.

Akut Koroner Sendrom Çeşitleri Nelerdir?

Akut koroner sendrom çeşitleri şunlardır:

  • ST Segment Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (STEMI)
  • ST Segment Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI)
  • Kararsız Angina

ST Segment Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (STEMI)

EKG’de ST segmentinde yükselme olan kalp krizini (Miyokard Enfarktüsü) tanımlar.

ST Segment Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI)

EKG’de ST segmentinde yükselme olmayan kalp krizini (Miyokard Enfarktüsü) tanımlar.

Kararsız Angina

Kararsız Angina’da dinlenirken bile aniden ve beklenmedik göğüs ağrısı veya baskısı bulunur. Kalp krizinin bir uyarı işaretidir.

Akut Koroner Sendrom Tedavisi

Akut koroner sendrom tedavisi, ağrıyı hafifletmeye ve kan akışını iyileştirmeye odaklanır. Uygulanan tedavi sayesinde kalbiniz mümkün olduğunca çabuk ve mümkün olduğunca iyi çalışmaya başlar. Doktorunuz yaşadığınız özel duruma göre bir tedavi uygular. Akut koroner sendrom tedavisi genellikle atardamarlarınızı açmak ve kalp fonksiyonunuzu geri kazandırmak için ilaç kullanımı ve bir dizi prosedürlerin kombinasyonunu içerir.

Akut Koroner Sendrom Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

  • Tedavide kullanılan ilaçlar özel durumunuza göre değişir. Akut koroner sendrom tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında şunlar bulunur:
  • Bazı durumlarda doktorunuz tanıyı doğrulamadan önce size ilaç verebilir. Bu ilaçlar arasında pıhtıları eritmek veya oluşmasını önlemek için kullanılan ilaçlar bulunur.
  • Kan basıncını düşürmek için anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri .
  • Kan basıncını düzenleyen ve kalp atış hızını yavaşlatan beta blokerler .
  • Kan akışını iyileştirmek ve göğüs ağrısını hafifletmek için kullanılan ilaçlar.
  • Ağrı kesiciler.
  • Kan kolesterolünü düşürmek için statinler .
  • Kalp krizinden sonraki ilk 12 saat içinde kan pıhtılarını eritmek için kullanılan pıhtı çözücü (trombolitik) ilaçlar.

Akut Koroner Sendrom Tedavisinde Kullanılan Cerrahi Yöntemler

Akut koroner sendrom için uygulanan cerrahi tedavilerde, düzenli kan akışını geri kazandırmak için atardamarınız yeniden açılır. Doktorunuz tıkalı damarları açmak için şu yöntemleri kullanabilir:

  • Atardamarınızın tıkalı bölgesini açmak için stent (küçük, ağ şeklinde metal bir tüp) ile anjiyoplasti yapabilir.
  • Kan akışını yeni bir yolla sağlamak için koroner arter bypass cerrahisi uygulanabilir.
  • Tıkalı atardamarı açmak için perkütan koroner girişim yönteminden yararlanılabilir.

Erken teşhis ve hızlı müdahale, kalbinizi daha fazla hasardan koruyabilir ve mümkün olduğunca iyi çalışmasına yardımcı olabilir.

Akut Koroner Sendrom Hastalığına Ne İyi Gelir?

Kalp sağlığına yönelik yaşam tarzı değişiklikleri akut koroner sendrom ve diğer kardiyovasküler rahatsızlıklar için risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilir. Akut koroner sendrom hastalığına iyi gelen öneriler şunlardır:

  • Sigara İçmeyin: Sigara içiyorsanız veya nikotin ürünleri kullanıyorsanız, sigarayı bırakma yolları, programları ve ilaçlarından size uygun olanına doktorunuzla birlikte karar verin.
  • Kalp Sağlığına Uygun Beslenin: Kalp hastalığı riskinizi azaltmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak için beslenme şeklinizi değiştirmek için doktorunuz ya da bir diyetisyenden yardım alabilirsiniz.
  • Alkol Tüketimini Azaltın mümkünse hiç kullanmayın. Kadınlar günlük bir içkiden, erkek ise günde iki içkiden fazla alkol tüketmemelidir.
  • Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, diyabet, stres, depresyon ve anksiyete gibi sağlık sorunlarınızı tedavi etmek için sağlık uzmanlarıyla görüşün.
  • Hareket Edin: Egzersiz kilo vermenize, fiziksel durumunuzu iyileştirmenize ve stresi azaltmanıza yardımcı olur. Herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuzla görüşün.

Akut Koroner Sendrom Hastası Nelere Dikkat Etmelidir?

Akut koroner sendrom hastaları şunlara dikkat etmelidir:

  • Kalp Dostu Bir Diyet Uygulayın: Meyveler, sebzeler, tam tahıllar ve yağsız proteinler içeren bir diyetle beslenin.
  • Tütün ve Türevlerinden Uzak Durun: Sigara içiyorsanız bırakmanıza yardımcı olacak yöntemleri öğrenmek için doktorunuza danışın.
  • Egzersiz Yapın: Fiziksel olarak formda kalmak için düzenli egzersiz yapın. Haftada en az 2-3 saat orta düzeyde egzersiz yapmayı hedefleyin.
  • Tansiyonunuzu ve Kolesterol Seviyelerinizi Takip Edin: Kan basıncınızı düzenli olarak ölçün ve kolesterol seviyelerinizi takip edin ve ideal aralıklarda kalmaya çalışın.
  • Alkolü Ölçülü Tüketin: Günde bir veya iki alkollü içecekten fazlasını tüketmek kan basıncını yükseltebilir. Bu nedenle alkol tüketmeyin en azından belirttiğimiz sınırları aşmayın.

Akut Koroner Sendrom Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Akut Koroner Sendrom Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Akut koroner sendrom tedavi edilmemesi halin can kaybına yol açabilecek ciddi sorunlara neden olabilir.

Akut Koroner Sendrom Acil Bir Durum mu?

Akut koroner sendrom acil bir tıbbi durumdur. Göğüs ağrısı veya göğüste rahatsızlık hissi yaşamı tehdit eden birçok rahatsızlığın belirtisi olabilir. Bu şikayetleriniz olursa acil olarak hastaneye gidin.

Akut Koroner Sendrom Neden Olur?

Koroner Arterlerde Plak Oluşumu, Plakların Yırtılması veya Çatlaması, Koroner Arterlerde Pıhtı Oluşumu, Koroner Arterlerde Spazm, Damar Sertliği, Yüksek Tansiyon, Yüksek Kolesterol Seviyeleri, Diyabet, Sigara tüketimi, Obezite, Hareketsizlik ve Stres akut koroner sendrom nedenleridir.

Akut Koroner Sendrom ile kalp krizi arasındaki fark nedir?

Akut koroner sendrom, kalbe giden kan akışının aniden azalmasıyla ilgili bir dizi durumu tanımlayan bir terimdir. Bu durumlar arasında kalp krizi ve kararsız anjina bulunur.
Kalp krizi, hücre ölümü kalp dokusuna zarar verdiğinde veya onu yok ettiğinde meydana gelir. Kalp krizi aynı zamanda miyokard enfarktüsü olarak da bilinir.

Akut Koroner Sendromu Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

Akut koroner sendromu tetikleyen faktörler şunlardır:

  • İlerleyen yaş
  • Hipertansiyon
  • Şeker hastalığı
  • Obezite sorunu ya da yüksek kilo
  • Kolesterol yüksekliği
  • Sağlıksız beslenme
  • Tütün ve tütün türevlerinin tüketimi
  • Hareketsizlik
  • Ailede kalp hastalıklarının görülmesi ya da felç vakalarının bulunması
  • Covid-19 enfeksiyonu

Akut Koroner Sendrom sırasında ne yapılmalıdır?

Akut koroner sendrom, acil müdahale gerektiren tıbbi bir acil durumdur. Semptomları hafifletmek ve komplikasyonları önlemek için hızlı tedavi önemlidir. Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız, kan sulandırıcı bir ilaç alın ve hemen hekime ulaşın.

Akut Koroner Sendrom geçiren bir kişi ne zaman doktora başvurmalıdır?

Akut koroner sendrom geçiren ya da geçirdiğinden şüphelenen bir kişi en hızlı şekilde bir hastaneye ulaşmalıdır. Akut koroner sendrom hayatı ciddi şekilde tehdit eden önemli bir sağlık sorunudur.

Akut Koroner Sendrom Hangi Doktora Gitmelidir?

Koroner arter sendrom hastaları kardiyoloji uzmanına gitmelidir. Kardiyoloji uzmanı, akut koroner sendrom yaşanıyorsa acil olarak müdahale eder, akut koroner sendrom hastasıysa düzenli muayene ve tetkiklerini yapar.

 Akut Koroner Sendrom İyileşme Süresi Nedir?

Akut koroner sendroma acil müdahale edildiğinde akut durum hızlı bir şekilde düzelir. Bundan sonraki iyileşme, ilaç tedavisi, diğer çözümler ve takip süreci hastanın özel durumuna göre değişir.

Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemleriniz için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz. Doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!